اندیشه های کلامی شیخ طوسی جلد 1 صفحه 25

فهرست آراء کلامی شیخ در تفسیر تبیان

معرفت:

شیخ طوسی معتقد است که معارف ضروری نیست، بلکه اکتسابی است و نظری، دریچه معرفت می باشد. نهایت نظر، همان تفکر است که از این طریق علم حاصل می شود. او برای تأیید گفتار خود می گوید: اگر معارف ضروری باشد، دیگر دعوت انبیا واجتماع آنها با مشرکان، عبث خواهد بود و آیاتی که خطاب به مشرکان می کند و جمله «بانهم قوم لایعلمون» و «ولکن اکثرهم لا یعلمون» و نظایر اینها که ذکر شده است، زائد می باشد. او می گوید که معرفت حق تعالی هم ضروری نیست، بلکه برای انسان لازم است که این معرفت را کسب نماید.

ج 2، ص 74، 76، 80، 114، 319، 325.

ج4، ص 35، 40، 43، 48، 108، 113، 114، 146، 150، 151، 166، 200، 470 ،469 ،450 ،369 ،363 ،293 ،251 ،250 ،245 ،239

ج 5، ص 1، 48، 52، 118، 120، 135، 205، 272، 279، 447.

ج6، ص 1434

علم و معرفت:

شیخ میان علم و معرفت فرقی قائل نیست و هر دو را به یک معنی دانسته و در تعریف آنها گوید: «ما اقتضی سکون النفس». وی نظریه رمانی را رد می کند و می گوید: آنچه رمانی در تعریف این دو گفته، صحیح نیست که: «المعرفه هی التی یتبین بها الشیء من غیره علی جهه التفصیل، و العلم قد یتمیز به الشیء علی طریق