- مقدمه:شیعه و جدال احسن 1
- دوره اول: مناظرات مذهبی شیعه 7
- دوره سوم: مناظرات مذهبی شیعه 25
- مقدمه 28
- بخش اول - کلیات 30
- عدل در لغت 30
- ظلم در لغت 32
- عدل در اصطلاح حکما 32
- عدل در اصطلاح متکلمان 33
- عدل در فقه اسلامی 34
- عدل در حوزه های اجتماعی و سیاسی 35
- قرآن، منشأ اصلی عدل 36
- عدل در روایات اسلامی 37
- عدل تشریعی: 42
- عدل تکوینی: 42
- تاریخچه طرح مسأله عدل 45
- اثبات عدالت 47
- عدل از صفات فعل است 48
- معنای فعل در لغت و اصطلاح: 49
- فعل و اقسام آن 49
- اقسام فعل: 51
- اقسام فعل حسن 52
- ارتباط عدل با قاعده حسن و قبح 53
- حسن و قبح عقلی 53
- شرط یا سبب حسن و قبح: 57
- مراد از حسن و قبح عقلی: 58
- ادله حسن و قبح: 59
- نفی صدور قبیح از خداوند 61
- ١. دیدگاه اشاعره: 62
- ٢. دیدگاه معتزله و امامیه 63
- اشاره 64
- خداوند قادر بر کار قبیح است 64
- دلیل اول: 65
- دلیل سوم: 66
- خداوند، اراده قبیح نمی کند 67
- اشاره 67
- دلیل اول: 68
- اشاره 68
- تقریر برهان: 69
- دلیل دوم: 72
- اشاره 73
- دلیل چهارم: 73
- دلایل قرآنی: 74
- آیاتی که مرحوم شیخ به آن استناد کرده است 77
- عدل در قرآن 77
- آیات دیگری که بیانگر عدل الهی است: 79
- بخش سوم 80
- اشاره 80
- ثبوت هدف و غرض برای افعال خداوند 81
- قاعده لطف یا لزوم لطف 82
- لزوم بعثت انبیا 82
- تصدیق مدعیان نبوت 83
- لزوم عصمت انبیا 84
- امتناع تکلیف مالایطاق 84
- حسن تکلیف و لزوم آن 84
- وجوب انتصاف (انتقام) 85
- مختار بودن انسان 85
- لزوم بعث و قیامت 86
- اشاره 87
- مقدمه 87
- «اجل» در لغت 89
- مفهوم «اجل» 89
- تعریف اجل از نگاه شیخ طوسی 90
- فرق «اجل» و «موت» 91
- فرق «أجل»، «موت» و «قتل» 91
- «اجل» در قرآن و حدیث 92
- قتل 92
- 1. وقت، میقات ووقات در نگاه قرآن و حدیث 93
- وقت 93
- اشاره 93
- وقت در لغت 93
- وقت در اصطلاح 93
- «وقات» در حدیث 94
- 2. وقت در اصطلاح علم فقه 95
- 4. وقت در فلسفه 96
- 3. وقت در فیزیک و نجوم 96
- 5. وقت از چشم انداز عرفان و تصوف 97
- 6. وقت در علم کلام 98
- سرنوشت مقتول، اگر کشته نشود 99
- قول اول: 99
- قول دوم: 101
- قول سوم: 102
- یک یا دو اجل؟ 103
- استدلال قائلان به دو اجل 103
- دیدگاه شیخ طوسی 104
- پاسخ شیخ طوسی (رحمت الله علیه) 104
- توجیه مفسران 105
- دیدگاه علامه طباطبایی 107
- چند نکته 109
- 1. طول عمر: 109
- 2. پندار تناقض در آیه ای از قرآن: 110
- 3. «اجل مسمی» در قرآن: 111
- 4. «اجل» اتتها: 111
- 6. حیات و موت ارزشی: 112
- 5. آثار مثبت مجهول بودن زمان مرگ: 112
- 7. انواع مرگ: 114
- چکیده آرای شیخ طوسی درباره «اجل» 115
- مفهوم رزق 116
- «رزق» در لغت 116
- بخش دوم - ارزاق 116
- نظر اشاعره: 117
- تعریف شیخ الطائفه : 117
- دیدگاه شیخ الطائفه درباره نسبت «رزق» با «ملک» 118
- رزق در آیینه قرآن و حدیث: 118
- رزق حلال و حرام 119
- آیا مال حرام، رزق است؟ 119
- دلایل اشاعره: 120
- دلایل شیخ الطائفه 121
- چهار مؤید در تأیید مختار شیخ 121
- پرهیز از حرام 122
- سخن غزالی در مراتب «حرام» 123
- اموال مشتبه 125
- «حلال» و «طیب» 125
- خاستگاه شبهه 126
- رزق مطلق و معین 127
- اقسام روزی 127
- رزق ظاهری و باطنی 128
- روزی در طلب ما، ما به دنبال روزی 129
- روزی پیش بینی شده، روزی غیر قابل انتظار 129
- رزق در بهشت 130
- رزق حسن، رزق کریم 130
- وجوب عطای رزق بر خداوند 131
- بنده و آفریدگار 131
- اهل معرفت و اقسام رزق 131
- روزی دهنده کیست؟ 132
- محل تحصیل روزی 134
- ملازمه میان رازقیت و معبودیت 134
- شکرگزاری و ناسپاسی 135
- طلب روزی، فقط از خداوند 135
- وظایف اغنیا 136
- الف) مصلحت: 138
- راز قبض و بسط روزی 138
- اشاره 138
- قبض و بسط روزی 138
- ب) بغی و فساد: 139
- ج) آزمایش: 139
- ثروت، نشانه تکریم نیست 140
- کنترل جمعیت و مسأله روزی 140
- اسباب افزایش رزق 141
- دعا و افزایش روزی 142
- ب) کوچک شمردن نعمتها: 144
- علل کاهش رزق 144
- د) خوردن حرام: 144
- الف) ناسپاسی: 144
- سعی و تلاش در کسب روزی 144
- ج) گناه: 144
- پندار برخی از متصوفه یا متوکله 145
- طلب روزی و احکام پنجگانه 148
- روزی و زیرکی 149
- حرص در طلب 149
- سستی و کسالت در تحصیل معاش 150
- چکیده آرای شیخ طوسی درباره «رزق» 151
- نرخ و انواع آن 153
- مفهوم سعر (نرخ) 153
- فرق «سعر» و «ثمن» 154
- انواع نرخ 154
- نرخگذار (مسعر) کیست؟ 155
- نرخگذاری 155
- ارزانی و گرانی منسوب به خداوند 156
- ارزانی و گرانی منسوب به مردم 156
- چکیده آرای شیخ طوسی درباره «اسعار» 157
- مقدمه 158
- اشاره 158
- واژه شناسی «نبی» و «رسول» 159
- نبی در لغت 159
- رسول در لغت 160
- فرق نبی و رسول 163
- آیا نبی مانند رسول، مأمور به تبلیغ است؟ 166
- ضرورت بعثت 168
- دلایل ضرورت بعثت 170
- وجوب لطف بر خداوند 171
- استدلال متکلمان به قاعده لطف 172
- نیاز جامعه به قانون (دلیل حکما) 174
- منکران نبوت و دلایل آنها 176
- دلایل منکران نبوت و پاسخ آنها 177
- اشاره 181
- راههای شناخت پیامبران 181
- 1. اعجاز، نخستین راه شناخت پیامبر 182
- اشاره 182
- 2.گواهی پیامبران پیشین 184
- اشاره 184
- شرایط و ویژگیهای گواهی پیامبران 185
- 3. گواهی قراین و شواهد 186
- اشاره 191
- مقدمه 191
- معجزه در لغت و اصطلاح 195
- فرق معجزه و سحر 198
- اشاره 200
- اقسام معجزه 200
- تقسیم اول: 200
- تقسیم دوم: 201
- شرط اول: 202
- اشاره 202
- شرط دوم: 204
- اشاره 204
- تبیین عادت 205
- شرط سوم: 206
- شرط چهارم: 206
- شرط پنجم: 207
- معجزه غیر پیامبران 208
- فرق معجزه و کرامت 209
- فرق کرامت با سایر خوارق عادات 210
- معجزه و قانون علت و معلولیت 212
- معجزه قولی رسول گرامی اسلامی صلی الله علیه واله 213
- اقوال در وجوه اعجاز 214
- معجزات فعلی 215
- وجوب نظر در معجزه 216
- اشاره 217
- مقدمه 217
- عصمت در لغت 218
- عصمت در اصطلاح متکلمان و حکمای اسلامی 218
- حقیقت عصمت و دیدگاههای موجود 220
- اشاره 220
- الف) لطف انگاری عصمت: 221
- ج) جبرانگاری عصمت 227
- مبدأ ظهور عصمت انگاری انبیا 228
- اقسام عصمت 229
- دیدگاه متکلمان در حدود عصمت انبیا از گناه 230
- اشاره 230
- اشاره 231
- نقد دیدگاه اشاعره: 231
- الف) دیدگاه اشاعره: 231
- ب) دیدگاه معتزله: 231
- د) دیدگاه شیخ طوسی: 233
- ج) دیدگاه امامیه: 233
- دلایل عصمت انبیا 234
- دلیل عصمت انبیا از کذب در غیر وحی و سایر گناهان 234
- دلیل عصمت انبیا از خطا و اشتباه در امر رسالت 235
- دلیل عصمت انبیا از کذب در وحی 235
- تفاوت تکالیف شخصی انبیا و تکالیف مربوط به وحی 236
- دیدگاه شیخ در پیراسته بودن انبیا از خطا و اشتباه در امور عادی 236
- نظر شیخ در عصمت امام و ادله آن 237
- دلیل دیگر بر عمومیت عصمت امام 239
- دلیل نقلی بر عصمت امام 240
- پیشگفتار 242
- اشاره 242
- رد قول ناووسیه (قائل به حیات امام صادق علیه السلام و مهدی موعود بودن او): 247
- رد عقیده کیسانیه (قائل به امامت محمد بن حنفیه): 247
- رد سایر فرقه ها: 248
- غیبت، لطف است و امام، حافظ دین 249
- ضرورت وجود امام 250
- انحصار ائمه علیهم السلام در دوازده نفر 251
- ولادت حضرت مهدی علیه السلام 252
- مادر گرامی آن حضرت: 253
- اثبات ولادت: 253
- سال ولادت: 254
- مسأله غیبت در امتهای پیشین 256
- دیدار حضرت مهدی علیه السلام 257
- نواب اربعه (نواب خاص): 259
- اشاره 262
- پیشگفتار 262
- خاستگاه بداء 264
- پیشینه تاریخی بداء 265
- مفهوم شناسی بداء 266
- الف) بداء در لغت: 266
- ب) بداء در اصطلاح 267
- مفهوم شناسی نسخ 270
- ادله جواز نسخ 275
- فرق نسخ و بداء 276
- دیدگاههای درست درباره بداء 278
- 1. نسخ انگاری بداء 278
- اشاره 278
- اشاره 278
- بررسی تطبیقی دیدگاههای نسخ انگاری بداء 280
- 2. بداء یا دگرگونی در لوح محو و اثبات 281
- ٣. بداء یا عدم احاطه قوای فلکی به تفاصیل امور 282
- 4. بداء و نسبت اشیا به علل ناقصه 283
- بداء و علم خداوند 284
- بداء و مسأله قضا و قدر 285
- بداء در کجا جاری است؟ 286
- قضا و حکم الهی 287
- تأثیر اعمال در سرنوشت انسان 289
- آثار سازنده عقیده به بداء 292
- شیعه و تهمت ناروا 293
- فهرست اعلام 296
- تصویر 297
- تصویر 298
- تصویر 299
- تصویر 300
- تصویر 301
- تصویر 302
- تصویر 303
- تصویر 304
- تصویر 305
- کتاب نامه 306
امام یخنس فی زمانه عند انقطاع من علمه عند الناس سنه ستین و مائتین (260) ثم یبدو کالشهاب الوقاد فان ادرکت ذلک، قیمت عینک.
شیخ می فرماید: اگر چه این خبر را واحد هم در نظر بگیریم، ولی چون تحقق یافته است، دلیل بر صحت آن می باشد و چون این امور، غیبی است، باید به آنها ایمان داشت: «الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ »(1) و امر حضرت، جزء اسرار الهی و غیب می باشد (2)و اگر کسی این مسائل و اخبار را قبول نکند، در حقیقت، قول پیامبر اکرم صلی الله علیه واله را رد نموده است. در روایات هم بسیار سفارش شده است که غیبت آن حضرت را انکار نکنید و عده ای از مردم به خاطر طولانی شدن مدت غیبت، وجود آن حضرت را انکار می نمایند و حیرت و سرگردانی در بین مردم زیاد می شود. این پیش بینی ها در متن احادیث بیان گردیده است و مشخصات هر دو غیبت نیز بازگو شده و از حضرت به عنوان صاحب غیبت و رانده شده تنها اسم برده شده است.
مسأله غیبت در امتهای پیشین
غیبت حضرت، اولین موردی نیست که هیچ گونه سابقه ای در امم گذشته نداشته باشد، بلکه غیبت پیغمبران و صالحانی دیگر نیز مطرح بوده است؛ همانند حضرت خضر از زمان حضرت موسی علیه السلام تا کنون و همچنین غیبت حضرت موسی بن عمران از وطن، بعد از فرار از فرعون و قوم او که قرآن آن را نقل نموده است (3)و
1- بقره /3
2- «قال جماعه من الصحابه کابن مسعود و غیره: ان الغیب، ما غاب عن العباد عامه من أمر الجنه و النار و الارزاق و الاعمال و غیر ذلک و هو الأولی لأنه عام، و یدخل فیه ما رواه اصحابنا من زمان الغیبه و وقت خروج المهدی علیه السلام» (التبیان، ج 1، ص55.)
3- قصص / 7