اندیشه های کلامی شیخ طوسی جلد 2 صفحه 92

قتل

قتل، عملی است که توسط آن، روح [از کالبد] خارج می شود.(1) در این که آیا میان قتل و موت از نظر معنی فرقی هست یا نه، اختلاف است. برخی برآنند که میان «موت» و «قتل» تفاوتی نیست و به آیه شریفه «کل نفس ذائقه الموت»(2) استدلال می کنند که قتل با مرگ تفاوتی ندارد و امری غیر از «موت» نیست.

اما مرحوم شیخ طوسی معتقدند که میان آن دو، تمایز است و استشهاد به آیه فوق را صحیح نمی داند؛ زیرا ممکن است آیه، مخصوص کسانی باشد که با مرگ طبیعی از دنیا می روند؛ همانگونه که آیه شریفه «کُلُّ نَفْسٍ ذَائِقَهُ الْمَوْتِ » (2)مخصوص افراد بالغ است؛ با آن که به صورت مطلق آمده است. البته اگر مراد از آیه «کُلُّ نَفْسٍ ذَائِقَهُ الْمَوْتِ » این باشد که حیات هر نفسی معدوم خواهد شد، منافاتی با نفوسی که به غیر از مرگ طبیعی مانند قتل می میرند، نخواهد داشت.(3)

«اجل» در قرآن و حدیث

در قرآن کریم، 46 بار واژه اجل و مشتقات آن آمده است و بیش از صد آیه به مسأله قتل و موت پرداخته است. روایات بسیاری از خاندان وحی علیهم السلام به مسأله اجل مسمی و غیر مسمی، اسباب و علل کاهش و افزایش عمر و به طور کلی، موضوع اجل پرداخته است. (4) علی علیه السلام می فرماید: «نفس المرء خطاه الی اجله» (5)هی نفس

1- دستورالعلماء، ج3، ص44.
2- آل عمران/ 185
3- تفسیر تبیان، ج 3، ص 71.
4- محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج5، ص84 - 135؛ توحید صدوق، ص 377 - 380.
5- علی مشکینی، الهادی الی الموضوعات نهج البلاغه، ص544.