اندیشه های کلامی شیخ طوسی جلد 3 صفحه 157

برابرهای فارسی کلمه وعید عبارت است از: ترسانیدن و بیم دادن.(1)

مرحوم شیخ الطایفه می گوید: «وعید، تنها در شر استعمال می گردد، ولی «وعد» با تقیید در خیر و شر، به کار می رود، جز این که اگر وعد به صورت مطلق استعمال گردد یا این که تقیید ابهام داشته باشد، تنها در خیر خواهد بود(2)

«وعد» در قرآن کریم به معنای نوید دادن به خیر و خبر دادن و بیم دادن از شر به کار رفته است.

«وعد الله الذین آمنوا و عملوا الصالحات لهم مغفره و أجر عظیم»(3)؛ یعنی: خدای متعال به کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده اند، نوید داده که آمرزش و پاداش بزرگ دارند.

«وعدکم الله مغانم کثیره تأخذونها»(4)؛ یعنی: خدای تعالی به شما نوید داده که غنایم بسیاری نصیبتان گرداند.

وعد الله المنافقین و المنافقات و الکقار نار جهنم»(5)؛ یعنی: خداوند به مرد و زن از منافقان و کافران، خبر آتش دوزخ و خلود در آن را داده است.

الشیطان یعدکم الفقر و یأمرکم بالفحشاء»(6) ؛ یعنی: شیطان به وعده فقر و ترس بی چیزی، شما را به کارهای زشت وادار کند.(7)

«وعد» و «وعید» در اصطلاح

1. وعد عبارت است از خبر رساندن ثواب به کسی که سزاوار ثواب است و وعید عبارت است از خبر رساندن کیفر به کسی که مستحق آن است.(8)

2. وعد عبارت است از اخبار رساندن نفع به کسی که مورد وعده و نوید قرار گرفته

1- 1. گروه فرهنگ و ادب بنیاد پژوهشهای اسلامی، فرهنگنامه قرآنی، ج 4، ص1609.
2- 2. شیخ طوسی، التبیان، ج 2، ص347.
3- ٣. مائده / 9.
4- 4. فتح / 20.
5- 5. توبه / 68.
6- 6. بقره / 268.
7- 7. زمخشری در اساس البلاغه، ص 672 معتقد است که در این آیه، «وعد» معنای مجازی دارد.
8- 8. سید مرتضی علم الهدی، الذخیره فی علم الکلام، ص 504.