مسائل جدید کلامی صفحه 14

الف) حمل اوّلی

اگر محمول اجزاء تشکیل دهنده ماهیت موضوع باشد مانند: انسان حیوان ناطق است آن را حمل اولی می نامند و مسلماً موصوف به ضرورت است زیرا محمول صورت تفصیلی موضوع است مثل این که بگوییم انسان انسان است.

ب) حمل شایع

اگر محمول تشکیل دهنده اجزاء ماهیت موضوع نباشد بلکه از عوارض آن به شمار رود در این حالت محمول بر دو قسم تقسیم می شود:

1. محمول قضیه وجود می باشد، مثل این که می گوییم انسان موجود است .

2. محمول قضیه از عوارض وجود می باشد مثل این که بگوییم انسان عالم است و هر دو قسم را حمل شایع می نامند ولی اولی شایع بسیط، دومی شایع مرکب.

با توجه به این تقسیم می گویند: جمله «الله موجودٌ بالضروره» متضمن دو حمل متناقض است، زیرا از یک طرف چون قضیه از حملیات بسیطه - و بالطبع - محمول (وجود) در موضوع داخل نیست، طبعاً قضیه ضروری نخواهد بود و از طرفی چون قضیه