مسائل جدید کلامی صفحه 15

ضروری است پس حمل آن از قبیل حمل اولی ذاتی خواهد بود، یعنی محمول از اجزای تشکیل دهنده مفهوم الوهیت (خدا) به شمار خواهد رفت و این همان است که گفته شد مستلزم دو حمل متناقض است، نتیجه این که چون از یک طرف چنین حملی، ضروری است ناچار ذاتی اوّلی است و محمول در ماهیت موضوع داخل است، و از طرفی چون حمل بسیط شایع صناعی است ناچار محمول خارج از ماهیت موضوع است و این دو مطلب، در یک حمل قابل جمع نیست.

تحلیل نقد

اساس اشکال را یک مطلب تشکیل می دهد و آن تصور یک معنی و یا یک مصداق برای ضرورت در فلسفه است و آن ضرورت ذاتی است که در حمل اوّلی به کار می رود و به حکم این که محمول، یا عین موضوع (الإنسان انسان) و یا جزئی از آن (الإنسان حیوان یا ناطق) است، طبعاً حمل محمول بر چنین موضوع ضروری خواهد بود. در حالی که این، یک قسم از اقسام قضایای ضروری است که در مورد مفاهیم به کار می رود، ولی برای قضیه ضروری، مصداق دیگری است که مربوط به جهان خارج و عینیت است و آن این که موضوع به گونه ای است که نمی توان او را