مسائل جدید کلامی صفحه 179

1. آگاهی از فرهنگ و شرایط حاکم بر مؤلف به هنگام نگارش کتاب.

2. آگاهی از ذهنیت خاص مؤلف .

اینک درباره هر دو موضوع چه از نظر کتاب های بشری و چه از نظر کتب وحیانی بحث و گفتگو می کنیم.

1. آگاهی از فرهنگ حاکم بر مؤلف

«شلایر ماخر» یکی از شرایط تفسیر را آگاهی از فرهنگ شرایط حاکم بر مؤلف دانسته است، این سخن در مورد تألیف های بشری کاملاً صحیح و پابرجا است.

اینک دو نمونه را یادآور می شویم:

1. ابوالقاسم فردوسی (متوفای 385) قهرمان خیالی یا واقعی خود را چنین توصیف می کند:

ب--ه روز نب--رد آن ی--ل ارجمن--د *** برید و درید و شکست و ببست

به تیغ و تیر و گرز و کمن-د *** یلان را سر و سینه و پ-ا و دس-ت

آگاهی از ادوات جنگی آن روز و کیفیت نبرد در میدانهای جنگ، مضمون این دو شعر را روشنتر می سازد. و این که هر یک از