مسائل جدید کلامی صفحه 21

کند، نظم جهان، دقیق تر و روشن تر می شود.

امّا بخش عقلی، داوری خرد است که چنین نظم هماهنگ و هدفدار(با این دو قید) بدون دخالت یک عامل آگاه صورت نمی پذیرد.

تعریف نظم

برای توضیح مقدمه نخست باید، نظم را تعریف کرد:«نظم یک نوع رابطه هماهنگ میان اجزاء یک مجموعه، برای تحقق یافتن هدف مشخصی است، به گونه ای که هر جزئی از اجزای مجموعه، مکمل دیگری است و فقدان هر یک سبب می شود که مجموعه، هدف خاص و اثر مطلوب را از دست بدهد.

و به دیگر سخن: واقعیت نظم در یک پدیده طبیعی، جز این نیست که اجزای مختلفی از نظر کیفیت و کمیت دور هم گرد آیند تا در پرتو همکاری اجزای آن، هدف مشخصی تحقق یابد.

نمونه ای از نظم

برای روشن شدن تعریف نظم از سه مثال کمک می گیریم:

1. تمام تشکیلات چشم از مردمک گرفته تا پرده های مختلف و آبهای گوناگون و مخروطی ها و اعصاب بینایی و عضلانی که