مسائل جدید کلامی صفحه 47

است. او چنین می گوید: «معجزه نقضی است بر برهان طبیعت و معجزه را به دقت می توان چنین تعریف کرد:«تخلف از یکی از قانون های طبیعت به واسطه اراده خاص الهی یا به واسطه مداخله عاملی نامرئی».

«معجزه نقض قانون طبیعت است و از آنجا که تجربه راسخ و غیر قابل تغییر این قوانین را اثبات کرده است دلیل بر ضد معجزه در حاق واقع به همان اندازه تمام است که هر برهانی تجربی بتوان تصور کرد».

توضیح گفتار وی: بشر، نحوه پیدایش مار را از طریق تخم گذاری آن مشاهده کرده است، هرگز ندیده است که افعی از طریق انداختن یک چوب خشک پدید آید.

همچنین پیدایش چشمه آب، از طریق حفر چاه یا احداث قنات پدید می آید اما نه به خاطر زدن یک چوب خشک بر سنگ. و هر نوع ادعا بر ضد آن، نوعی تضاد با تجربه راسخ است، در این صورت تعارضی بین داده دین، و علم مطرح می گردد.

تحلیل نقد

کسانی که این شبهه را مطرح می کنند، قبلاً اصلی را معتبر و پابرجا اندیشیده اند و آن این که در صفحه هستی غیر از مادّه و علل