مسائل جدید کلامی صفحه 86

این جا مسئله شرور، با یکتاگرایی یعنی توحید در خالقیت درگیر می شود.

پاسخ:

در پاسخ به شبهه مذکور، دو تحلیل عقلی وجود دارد که ریشه های آن در کلمات حکیمانی مانند: افلاطون و ارسطو دیده می شود:

1. شرور امور عدمی هستند و در قلمرو خلقت و آفرینش قرار نمی گیرند، چیزی نیاز به خلقت و خالق دارد که از هستی سهمی داشته باشد، نه امور عدمی و وهمی.

2. موجوداتی که هرگاه بدون مقایسه با چیزی در قلمرو فکر قرار گیرد، هرگز به شر توصیف نمی شود، ولی آن گاه که پای مقایسه با دیگر موجودات به میان آید، حامل صفت شر می گردد. مانند درندگانِ بیابانها، سموم حشرات و حوادثی مانند سیل و صاعقه، که هر یک به خودی خود بهره ای از واقعیت دارند جهت ندارد که انسان آنها را بد و شر بشمارد. ولی هرگاه پای انسان به میان می آید و این نوع از موجودات و حوادث با او مقایسه می شوند، یک نوع ناهماهنگی و ناهمسویی مشاهده می شود. در این موقع آنها را شر و بلا تلقی می نماید.