- درآمد 1
- اشاره 1
- مقدّمه اوّل: شکل گیری بغداد« شهر علم و سیاست 4
- اشاره 4
- ریشه های فقه امامیه 10
- حکومت عباسیان 12
- برخوردهای فکری و عقیدتی در قرن سوّم و چهارم هجری 19
- مقدّمه دوّم: روش رایجی که علمای ما برای اثبات حقانیت اهل بیت دنبال می کردند و ما قصد احیای آن را داریم 30
- اشاره 30
- اقتران میان امامت و مسائل فقه 54
- سید مرتضی و فقه کلامی 62
- اشاره 62
- اشاره 63
- بازگشتی به آغاز 65
- 2. کتاب: الانتصار 70
- 1. فقه مقارن 88
- اشاره 88
- سه روش فقهی برای گفتمان در قلمرو مسائل اختلافی 88
- 2. فقه اختلاف 89
- اشاره 89
- سید مرتضی کدام یک از این دو روش را پیمود؟ 92
- درنگی در حدیث حوض 123
- 3 . فقه کلامی 124
- اشاره 124
- توضیح و تبیین بیشتر 125
- خلاصه این نگرش 129
- اشاره 131
- فرق میان فقه کلامی و فقه خلاف 131
- اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله معصوم اند 132
- تأکید بر لزوم احتیاط و دقّت در تدریس فقه مقارن 136
- یک هشدار 146
- یک شبهه و پاسخ آن 149
- درنگی لازم 153
- چکیده سخن 160
- سخن پایانی 167
درآمد
اشاره
ستایش خدای را که پروردگار جهانیان است، و صلوات و سلام بر سرورِ انبیا و رسولان، محمّد و خاندانِ پاک و پاکیزه معصوم آن حضرت .
پیش از شروع بحث، لازم می دانم از برگزار کنندگانِ این نشست مبارک، به خاطر دعوتشان از این جانب تشکّر کنم .
سخن را با دو مقدّمه می آغازم :
1. بیان تاریخ تأسیس بغداد و اسباب رشد و نموّ آن و رویکردهای فکری و کلامی رایج در آن زمان؛ زیرا سید مرتضی رحمه الله در آن روزگار زیست و از دنیا رفت .
2. بیانِ روش های فکری و اعتقادی نزد متکلّمان شیعه امامیه در دورۀ معاصر سید مرتضی و دوره های بعد از آن، و سببِ ماندگاری [و] اهتمام به [حفظ] بعضی از آن روش ها و وانهادن بعضی دیگر از آنها در زمان حاضر .
در حالی که به عقیده این جانب، در کارهای اعتقادی، شیوه ای که اکنون متروک است، روش موفق تر و آسان تر و مقبول تر در دفاع از تشیع می باشد؛ زیرا می توان با آن به صحّت روایات و اعتقادات و