فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی: خوارج - جلد 5 صفحه 145

پیامبر گرامی(صلّی اللّه علیه و آله و سلّم)در حدیثی (1)او را معرفی کرده بود،ترور شد و حیاتش به پایان رسید و پس از شهادت او پسرش حسن(علیه السّلام)خلیفه شد و در رمضان سال چهلم هجری به خلافت برگزیده شد.معاویه همواره مترصد فرصتی بود تا عراق را مانند مصر به زیر سلطه خود درآورد و زمام حکومت را در دست گیرد و شهادت امام این فرصت را به او داد تا نفوذش را بر عراق گسترش دهد و حسن را از حکومت خلع کند.در همین راستا عبد الله بن عامر را پیشاپیش برای آماده سازی زمینه به طرف عراق اعزام داشت.سپس خود شام را به سوی عراق ترک گفت.

وقتی حسن از تصمیم معاویه که با نیروی نظامی اش قصد رویارویی با او را کرده بود،باخبر شد،چند گردان از سپاه خود را که پیشاپیش آن،گردان قیس بن سعد بن عباده قرار داشت،اعزام نمود و خود از کوفه خارج شده در مداین فرود آمد و آمادۀ رویارویی با معاویه شد.اما پیشامدهای تلخ و ناگواری-که اینجا جای ذکر آن نیست- آرزوهای امام را به یأس مبدل ساخت و امام چاره ای جز کناره گیری از حکومت و سپردن زمام کار به دست معاویه در برابر انعقاد پیمان صلح نیافت.چگونه مجبور به مصالحه نمی شد در حالی که قبل از رویارویی با دشمن،شکست خود و خذلان یاران و غارت اموال خویش را به چشم دید.به همین خاطر طی خطابه ای فرمود:«ای مردم عراق! سه چیز از شما به من رسید:پدرم را کشتید؛به من ضربه زدید و مالم را به غارت بردید.» (2)

معاویه زمام حکومت را به دست گرفت و خوشحال بود از اینکه تمام موانع موجود بر سر راه رسیدن به اریکه قدرت برداشته شده است.اما او فراموش کرده بود که بذری که در صفین برای درهم شکستن سپاه علی(علیه السّلام)پاشیده است،روزی رشد می کند و محصول آن دشمن جانش می شود زیرا وقتی حسن حکومت را به دست معاویه سپرد و مردم عراق با او بیعت کردند،سران خوارج که تعدادی از آنها خود را در سپاه