فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی: خوارج - جلد 5 صفحه 162

شد.او را پیش ابو بلال بردند.گفت:تو کیستی؟گفت:من از دشمنان شما نیستم.من به قصد حج آمده ام ولی نفهمیدم فریب خوردم.ابو بلال او را آزاد کرد....

دو گروه درگیر شدند و درگیری ادامه داشت تا آنکه وقت نماز در روز جمعه فرا رسید،ابو بلال آنان را صدا زد:ای قوم!اینک وقت نماز فرارسیده است،پس ما را واگذارید تا نماز گزاریم و شما هم نماز گزارید.گفتند:درخواستت پذیرفته است.همگی اسلحه ها را کنار گذاشتند.عباد و همراهانش با شتاب نماز را تمام کردند و حروریّه آهسته مشغول بودند؛بعضی در حال رکوع و بعضی در حال قیام و بعضی در حال سجده و بعضی در حال تشهد بودند که عباد و یارانش بر آنان حمله کردند و آنها را به قتل رساندند و سر ابو بلال را با خود بردند. (1)

این ابو بلال است و مردانگی و میانه روی او.بنابراین کسی را که اباضیه آغازگر میانه روی شمرده اند،درست نیست بلکه در حقیقت،این ابو بلال است که راه عبد الله بن اباض را طی کرده است.از همین رو وقتی قریب و زحّاف طایی به آزار مردم پرداختند و پیرمرد عابد را کشتند و در قیامشان جنایتهایی را مرتکب شدند،ابو بلال با شنیدن این کارها به آنان اعتراض کرد و گفت:قریب را خداوند قریب نگرداند و زحّاف را خداوند نیامرزد!آنان بر مرکب گمراهی سوار شدند.(منظورش مردم آزاری آنان بود).

سیاست زیاد برای نابودی خوارج:

شیوه ای که زیاد ابن ابیه برای نابودی خوارج در پیش گرفت،در دو چیز خلاصه می شد:

1-وقتی خارجی را در قبیله ای می یافت بر ضد تمامی آنها اقدام می کرد.روزی سخنرانی کرد و گفت:ای گروه أزد!آگاه باشید هرکدام از شما باید نادانان خود را باز دارد.اگر شما این آتش افروزی را خاموش نکنید،می گویم که شما آن را روشن کرده اید.

پس از آن،قبایل اگر فردی از خوارج را در بین خود می یافتند بر او سخت می گرفتند و