فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی: خوارج - جلد 5 صفحه 198

فرقۀ چهارم:

اشاره

صفریه

نویسندگان،در مورد بنیانگذار این فرقه هم کلام نیستند.مبرّد آنان را این گونه معرفی می کند:آنها پیروان ابن صفارند و به خاطر زردی روی آنها،آنان را صفریه نامیده اند.او برای این مدعا،به شعر ابن عاصم لیثی که در ابتدا از خوارج بود و بعد مرجئه شد، استدلال می کند:

فارقت نجده و الذین تزرقوا و ابن الزبیر و شیعه الکذّاب

و الصفر الاذان (1)الذین تخیروا دنیا بلاثقه و لا بکتاب

من از نجده و ازارقه و ابن زبیر و شیعیان کذّاب او

و زردگوشها که دین بی پایه و بی کتابی را برگزیده اند،فاصله گرفتم.

در همان حال،اشعری و شهرستانی،آنان را به زیاد بن اصفر نسبت می دهند. (2)اما مقریزی می گوید:آنان پیروان زیاد بن اصفرند و اضافه می کند که چه بسا گفته اند:آنان پیروان نعمان بن صفرند و نیز گفته شده:آنان به عبد اللّه بن صفار منسوبند.همچنین آنان را زیادیه هم گفته اند...به آنها نکّار نیز گفته اند چون آنان نیمی از سهم علی و یک سوم از سهم عثمان و یک ششم از سهم عایشه را کم گذاشتند. (3)

به هر تقدیر،اینان مانند اباضیه نزدیکترین فرقه به مسلمانانند:

1-در آزار کودکان با ازارقه مخالفند.چون کشتن آنها را جایز نمی دانند و به کافر

1- 1) -مبرّد می گوید:همزه الأذان مخفف شده و اگر مخفف نمی شد وزن شعر به هم می ریخت.مبرّد:الکامل 2142. [1]
2- 2) -اشعری:مقالات الاسلامیین 101 و شهرستانی:الملل و النحل 137/1.
3- 3) -مقریزی:الخطط 354/2.