فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی: خوارج - جلد 5 صفحه 201

ذاک الشقی لا شقی الناس کلّهم أخفهم عند رب الناس میزانا (1)

چه ضربتی بود!از کافری که او را از آن،پاداشی جز آتش جهنم نیست.

من لعن می کنم دین او را و هم آن کسی را که برای او فرجام نیک و عفو و غفران آرزو می کند.

این شقی،شقی ترین مردم است و در نزد پروردگار،ترازویش خالی تر از همۀ مردم است.

فرقه های اصلی خوارج:

فرقه هایی که تا به حال ذکر شد فرقه های اصلی خوارج افراطی بودند.اما فرقه های دیگر خوارج با اختلافات ناچیز در خط و مشی و بدون اختلاف در مبداء و اصول از همین فرقه ها به وجود آمده اند.

اما اباضیه،تا این حد افراطی نیستند.به همین دلیل،دیگر فرقه ها آنها را «قاعدین»نامیده اند به خاطر آنکه آنها از جهاد در راه خدا،از جنگ با زمامداران و حاکمان جور،دست کشیده بودند.

دکتر رجب محمد می گوید:جماعت خوارج که در دشمنی و ستیز با دولت امویان ثابت قدم بودند،با تحولاتی که در آن پدید آمد در سال 64 هجری به سه فرقه تقسیم شدند:ازارقه،نجدیه و بیهسیه.در سال 75 فرقه چهارمی که به صفریه شهرت یافت،به آنها اضافه شد.این چهار فرقه در یک سری عقاید باهم مشترک بودند و در عین حال یکدیگر را تکفیر می کردند.بارها دولت اموی را ضربه زدند تا آنکه نیروهای دولت به سرکوبی آنها پرداخته شوکتشان را درهم کوبید و سرانشان را از بین برد.این کار به دست مهلّب بن ابو صفره عمانی و با کمک قوم او أزد،انجام گرفت.وقتی بعضی از سران خوارج به عمان پناه بردند،عمانی ها به مقابله با آنها برخاستند و آنها را از بین بردند. (2)

به هر تقدیر فرقۀ باقی مانده از خوارج،هر چهار فرقۀ مزبور را نفرین می کند و از آنها تبری می جوید.یکی از آنها در این مورد چنین می گوید:ابن اباض در نامه اش به