فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی: خوارج - جلد 5 صفحه 249

گذشتگان اوست.چون اینانند که لفظ کفر را دربارۀ مخالفان به کار می برند با این تفاوت که افراطیان،آن را به کفر اعتقادی تفسیر می کنند و دیگران به کفر نعمت معنی می کنند؛ با این استدلال که لفظ کفر دربارۀ مرتکبان کبیره به کار رفته است.آنگاه از پیامبر بزرگوار نقل می کنند که فرمود:رشوۀ قاضی،کفر است و نیز فرمود:کسی که نزد کاهن یا منجم می رود و گفته های او را می پذیرد،پس او به آنچه که بر محمد(صلّی اللّه علیه و آله و سلّم)نازل شده، کفر ورزیده است. (1)

6-قیام علیه حاکم ستمگر:

ابو الحسن اشعری می گوید:اباضیه،سلاح کشیدن به روی مردم را جایز نمی دانند.اما سرنگون کردن حاکمان ستمگر و جلوگیری از حاکمیت آنان را به هر وسیله ممکن،خواه با سلاح یا بی سلاح جایز می دانند. (2)

گاهی نسبت ناروایی را به اباضیه می دهند مانند این که:«اباضیه،اقامۀ خلافت را لازم نمی دانند.» (3)

لزوم قیام علیه حاکم ستمگر از اصولی است که کتاب و سنت و سیرۀ ائمه اهل بیت،آن را تأیید می کند در صورتی که توانایی بر چنین اقدامی باشد.این اصل،که اباضیه و دیگر خوارج آن را پذیرفته اند یک اصل کلی در مذهب آنها به حساب می آید اما ما می بینیم که بعضی از نویسندگان روشنفکرمآب اباضیه برای ایجاد الفت بین اباضیه و اهل سنت،این اصل را به صورت کمرنگ طرح کرده اند.علی یحیی معمر می گوید:اباضیه معتقد است که امت اسلامی باید حکومت و حاکم داشته باشند تا به امورشان رسیدگی نماید.اگر مردم گرفتار حاکم ظالمی شدند اباضیه قیام علیه او را واجب نمی داند خصوصا اگر این قیام منجر به فتنه و فساد یا منجر به ضرر بزرگتر از

1- 1) -صالح بن احمد صوافی:الامام جابر بن زید 123.
2- 2) -اشعری:مقالات الاسلامیین 189.
3- 3) -علی یحیی معمر:الاباضیه بین الفرق الاسلامیه 53-54.