فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی: خوارج - جلد 5 صفحه 265

نمی کنم که مسلمانی بر روی زمین یافت شود که صحابی را به مجرد صحابی بودن و یا به خاطر آنکه پیامبر را ملاقات کرده یا ارتباطی با او داشته،دشمن بدارد.اگر گاهی نفی و انکاری مشاهده می شود،این تنها شامل بعضی صحابه مثل مغیره بن شعبه و بسر بن ارطات و عمرو بن عاص و سمره بن جندب می شود زیرا آنها بودند که به کشتار بی گناهان دست یازیدند و در احکام،ظلم روا داشتند و جنون وار در پی لذات دنیوی رفتند.چگونه تبری از آنان درست نباشد در حالی که عمرو بن عاص در جواب معاویه که از او برای جنگ با علی دعوت کرده بود این گونه ابیاتی را بر زبان می راند که آغاز آن چنین است:

معاویه لا اعطیک دینی و لم انل به منک دنیا فانظرن کیف تصنع

فان تعطنی مصرا فاربح بصفقه اخذت بها شیخا یضر و ینفع

ای معاویه!دینم را به تو نمی دهم تا از دنیایت چیزی نستانم.پس منتظرم که چه می کنی.

اگر مصر را به من بدهی از این معامله سودی می بری زیرا پیری را می ستانی که هم برایت ضرر دارد و هم نفع.

فتواهای خلاف کتاب و سنت

مذهب اباضیه مدعی است که در اصول خود بر کتاب و سنت تکیه دارد و در بسیاری از اصول و فروع خود با مذاهب اهل سنت شریک است و جز در مسائل معدودی با آنها اختلاف ندارد که این مقدار اختلاف در بین مذاهب اهل سنت نیز هست.

تکیۀ مذهب اباضیه بر کتاب و سنت و فاصله نداشتن با مذاهب اهل سنت تنها بدان جهت است که بنیانگذار آن،جابر بن زید آن را از اصحابی گرفته است که سران این مذاهب یعنی حنفی و شافعی و مالکی و حنبلی مذاهبشان را از آنها گرفته اند بلکه او(یعنی بنیانگذار اباضیه)نسبت به سران این مذاهب این امتیاز را دارد که او مذهبش را بدون واسطه از صحابه گرفته است در حالی که آنان بیشتر احکامشان را از تابعین گرفته اند.

همچنین احادیثی را که او و دیگر عالمان و فقیهان اباضی و گردآورندگان احادیث مثل ربیع بن حبیب و دیگران جمع کرده اند همان احادیثی است که بخاری و