فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی: خوارج - جلد 5 صفحه 272

1-ظهور 2-دفاع 3-شراء 4-کتمان.

اباضیه شورایی دارند به نام«عزّابه»که بر تمام شئون اجتماعی آنها اشراف کامل دارد.برای آشنایی خوانندگان با خصوصیات و صلاحیتها و شئون این شورا،عباراتی را از کتاب خودشان نقل می کنیم.اینک بیان آن:

مسالک دین نزد اباضیه:

افراد جامعۀ اسلامی در بعضی حالات در برابر دشمنان خود ظاهر و در سرزمین خود آزاد و در احکام خود مستقل هستند و به کتاب خدا و سنت رسولش عمل می کنند.

احکام دین را اجرا می کنند.در برابر بیگانگان به هیچ وجه سر تسلیم خم نمی کنند.

حاکمی نمی تواند بر آنها ستم روا دارد.قدرتمندی نمی تواند علیه آنها قد راست کند.

چنین حالتی حالت ظهور است و این از بهترین حالات جامعۀ اسلامی است و در چنین شرایطی باید مردم متحد و یکپارچه باشند زیرا این حالت،منزلتی است که خداوند برای مؤمنین ارزانی داشته است «وَ لِلّهِ الْعِزَّهُ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِلْمُؤْمِنِینَ ». (1)

چنانچه مسلمانان این مقام را از دست بدهند و از این شرافت محروم شوند و از این منزلت که در اثر ایمان به خدا و پایداری به آن نصیب شان شده،سقوط کنند،در این صورت نباید در برابر ظلم تسلیم شوند و در مقابل جور سر خم کنند و نباید به دستان بازیگر اجازه دهند که با مقدرات مردم بازی کنند و حریمهای آنها را از بین ببرند و امور دینی شان را دگرگون سازند و در اعمال و عباداتشان مداخله نمایند و در اموالشان بدون اذن شریعت که دانای به غیب و شهادت آن را بنیان نهاده و بدون بیان هدایت که محمد(صلّی اللّه علیه و آله و سلّم)آن را برای فرزندان اسلام به ارث گذاشته،تصرف کند.

چنانچه مسلمانان به این ذلّت گرفتار آمدند و دشمنان خارجی بر آنها سلطه یافتند یا کسی که مردم به او اعتماد نموده و امورشان را به او سپرده بودند و او را سرپرست خود کرده بودند،از انجام این رسالت سر باز زد و به بیراهه رفت و در اموری