فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی: خوارج - جلد 5 صفحه 275

همیشگی مؤمنان است و ستمگران در آینده در برابر خدا و مردم باید حساب سختی پس بدهند،چنانچه مردم در این حد از ناتوانی رسیدند نوبت به تنظیم دیگری به نام کتمان می رسد.در شرایط کتمان مؤمنان باید با امتناع از پذیرش مسئولیتهای ظالمانه،از همکاری با ظالمان دوری نمایند و خودشان به طور دسته جمعی امورشان را عهده دار شوند تا بتوانند دین خدا را تبلیغ نمایند و قلبهایشان را از ایمان به خدا پر سازند و معارف و فرهنگ اسلامی را نشر دهند تا مردم از دین خدا آگاه گردند و با ستمگران ارتباطی نداشته باشند جز در بعضی موارد و تنگناها مانند پرداخت مالیات به حاکمان.

این همان جمعیات یا«حلقۀ عزّابه»در تشکیلات اباضیه است. (1)

عزّابه:

تعریف عزّابه:

عزّابه یک هیئت چند نفره متشکل از برجسته ترین مردم از حیث علم و صلاح است.این هیئت ادارۀ کامل جامعۀ اباضی اعم از دینی،تعلیمی،اجتماعی و سیاسی را برعهده دارد.این هیئت در زمان ظهور و دفاع به عنوان مجلس مشورتی برای رهبری یا کارگزار و نایب او عمل می کند.اما در زمان شراء و کتمان به عنوان شورای رهبری عمل می کند و وظایف رهبر را انجام می دهد.

هیئت عزّابه شخصی را از بین خود به عنوان رئیس انتخاب می کنند که«شیخ عزّابه»نامیده می شود.او از همه داناتر و باتدبیرتر است و لازم نیست که از دیگران سن بیشتری داشته باشد.ریاست هیئت را در جلسات،شیخ آن برعهده دارد و در کارهای مربوطه،به دستور او جلسه تشکیل می شود و او از طرف هیئت حرف می زند و مصوبات آن را تنفیذ می کند و مستقیما به امور کشور و مردم رسیدگی می کند و همۀ مشکلات و حوادث باید به او ارجاع شود و حکم او پس از تصویب هیئت در همۀ زمینه ها قابل اجرا می باشد.

ریشۀ کلمه عزّابه:

این کلمه از عزوب یا عزّابه گرفته شده است و معنای آن،