- مقدمۀ مؤلف: 1
- اشاره 5
- علل شورش علیه خلافت عثمان 11
- 1-تعطیل نمودن حدود الهی: 11
- 2-بذل و بخشش های بی حد و حصر از بیت المال به بنی امیه: 11
- 3-تأسیس حکومت اموی: 12
- 5-پناه دادن به تبعیدیان پیامبر: 13
- کشته شدن خلیفه،عثمان: 14
- گردهمایی مهاجرین و انصار برای بیعت با علی(علیه السّلام): 15
- اشاره 19
- اشاره 24
- جنگ جمل 24
- اشاره 24
- رفتن عایشه به مکه: 25
- خروج شیخین و عایشه از مکه: 26
- حرکت علی به طرف بصره: 28
- در آستانۀ جنگ جمل: 31
- خطبۀ امام در روز جمل: 33
- اشاره 36
- جنگ صفین 36
- اشاره 36
- خلافت هدف نهایی معاویه: 36
- اشاره 39
- 1-ارتباط با عمرو بن عاص: 39
- 3-استمداد از افراد بانفوذ: 40
- 2-پیراهن خونین عثمان: 40
- 4-نامه های معاویه برای افراد موجّه: 42
- تلاشها و کوششهای علی(علیه السّلام)برای خاموش کردن آتش فتنه: 43
- بازپس گیری شریعۀ آب از سربازان معاویه: 45
- حرکت معاویه به طرف صفین: 45
- اول تحمیل حکمیّت و بعد تحمیل حکم: 52
- موافقتنامۀ صلح یا پیماننامۀ تحکیم: 56
- اشاره 60
- خبر دادن پیامبر(صلّی اللّه علیه و آله و سلّم)از فتنۀ خوارج: 65
- اشاره 66
- پرسش اول : پرا خوارج به ظاهر امر فریفته شدند 66
- پرسش دوم:چرا پس از تحمیل حکمین بر علی علیه السلام از آن برگشتند؟ 68
- اشاره 75
- الف:رویارویی با علی(علیه السّلام): 77
- ب-تکفیر علی و یارانش: 78
- اشاره 78
- ج-کشتن بی گناهان: 78
- 2-با آنها مانند سایر مسلمانان رفتار نمودن: 80
- 1-امام موضعش را دربارۀ تحکیم مشخص می کند: 80
- 3-فرستادن افراد سرشناس برای بازگرداندن آنها از گمراهی: 81
- اشاره 85
- اشاره 102
- تلاش برای حفظ جان آنها: 110
- درآوردن چشم فتنه: 112
- پیشگویی امام پس از قلع و قمع خوارج: 113
- کلام دیگری از امام دربارۀ خوارج: 115
- اشاره 117
- 1-قیام خریت بن راشد ناجی: 118
- 3-قیام هلال بن علفه: 120
- 4-قیام اشهب بن بشر: 120
- 2-قیام اشرس بن عوف شیبانی: 120
- اشاره 121
- 6-قیام ابو مریم تمیمی: 121
- چه چیزی باعث دگرگونی اوضاع در آخر جنگ صفین شد؟ 125
- نتیجه: 125
- اول:حاکمیت حس اعتراض جویی بر قاریان کوفه 126
- سبب اصلی دگرگونی اوضاع دو چیز بود: 126
- دوم:وجود ستون پنجم در سپاه امام: 134
- اشاره 138
- آیا تعصب قبیله ای،اشعث را به مخالفت واداشته بود؟ 140
- اشاره 140
- 1-قیام فروه بن نوفل: 146
- اشاره 147
- 2-قیام شبیب بن بجره: 147
- خوارج و مغیره بن شعبه،حاکم معاویه در کوفه: 148
- 3-قیام معین خارجی: 149
- 4-قیام ابو مریم آزاد شدۀ بنی حرث بن کعب: 149
- 6-قیام مستورد: 150
- 8-قیام حیان بن ظبیان سلمی: 153
- 7-قیام بردگان به نفع خوارج: 153
- اشاره 153
- خوارج در بصره: 154
- 10-قیام قریب بن مره و زحّاف طایی: 155
- 11-قیام زیاد بن خراش عجلی: 156
- 12-قیام معاذ طایی: 156
- 14-قیام عروه بن أدیّه: 158
- اشاره 159
- سیاست زیاد برای نابودی خوارج: 162
- اشاره 166
- اما فرقه های آنها: 167
- اشاره 167
- اشاره 171
- پیروان نافع بن ازرق،مقتول در سال 65: 171
- استفادۀ خوارج از آشفتگی اوضاع: 172
- اشاره 176
- نامۀ نجده به نافع: 176
- جواب نافع از نامۀ نجده: 177
- نامۀ نافع به خوارج بصره: 179
- اشاره 192
- الف-عوفیه: 195
- ج-اصحاب سؤال: 195
- اشاره 195
- ب-اصحاب تفسیر: 195
- فرقه های دیگری از بیهسیه 195
- اشاره 198
- فرقه های اصلی خوارج: 201
- اباضیه در کتابهای مقالات و تاریخ: 204
- اشاره 204
- پیروان عبد اللّه بن اباض متوفی 86: 204
- آیا اباضیه از خوارج است؟ 210
- اباضیه در کتابهای نویسندگانشان: 210
- نظر ما در موضوع: 215
- اشاره 233
- 1-صفات خدا زاید بر ذات نیست: 234
- 2-امتناع رؤیت خداوند سبحان در آخرت: 236
- 3-قرآن حادث است و قدیم نیست: 239
- 4-شفاعت،دخول سریع به بهشت: 243
- 5-مرتکب گناه کبیره کافر نعمت است؛نه کافر دین: 245
- 6-قیام علیه حاکم ستمگر: 249
- 7-تولّی،تبرّی،توقف: 251
- اشاره 251
- تتمه: 260
- 8-دیدگاه اباضیه دربارۀ صحابه: 261
- اشاره 261
- فتواهای خلاف کتاب و سنت 265
- نتیجه: 271
- مسالک دین نزد اباضیه: 272
- عزّابه: 275
- تعریف عزّابه: 275
- ریشۀ کلمه عزّابه: 275
- معنی کلمۀ حلقه: 276
- پایگاه عزّابه: 276
- 2-مشاوران: 277
- 6-معلمان: 277
- تعداد اعضای هیئت: 277
- 1-شیخ عزابه: 277
- اشاره 277
- 5-نمایندگان اوقاف: 277
- 4-مؤذن: 277
- 7-حقوق مردگان: 278
- شرایط عضویت: 278
- وظایف شوری: 279
- مجلس عزّابه کجا تشکیل می شود: 280
- انتخاب اعضای شورا: 282
- مجازات عزّابی: 283
- نظام عزّابه چگونه شکل یافت: 284
- نصیحتی به اباضیه 285
- اشاره 291
- 1-عبد اللّه بن اباض،بنیانگذار مذهب: 292
- ظهور سیاست میانه روی پس از شهادت امام: 292
- اشاره 292
- نظر دیگر درباره بنیانگذار: 297
- 2-جابر بن زید عمانی أزدی: 300
- اشاره 300
- فقه جابر بن زید: 307
- اشاره 308
- 3-ابو عبیده مسلم بن ابی کریمه(ت حدود 158 ه.): 308
- اساتید او: 309
- شاگردان او: 309
- اشاره 310
- 4-ابو عمرو ربیع بن حبیب فراهیدی: 310
- ثلاثیات: 311
- چاپهای الجامع الصحیح: 312
- اشاره 315
- قرن اول: 317
- قرن دوم: 317
- قرن چهارم: 318
- نامۀ عبد اللّه بن اباض به عبد الملک بن مروان: 319
- اشاره 339
- اشاره 341
- 1-حکم تحکیم در جنگ صفین: 341
- تحکیم و تدخّل در موضوعی که حکم آسمانی دارد: 342
- دیگری گناه کرده و شما مرا مجازات می کنید! 345
- روایات غیر معروف دربارۀ حکمیت: 360
- آیا خوارج انصار و شیعۀ علی بودند؟ 364
- اشاره 371
- 2-حکم مرتکب کبیره از جهات سه گانه: 371
- اشاره 373
- جهت اول:آیا مرتکب معاصی مشرک است؟ 373
- دلایل ازارقه بر شرک بودن معاصی: 376
- اشاره 378
- جهت دوم:مرتکب معاصی مؤمن است یا کافر؟ 378
- دلایل خوارج بر این که ارتکاب معاصی کفر است: 381
- جهت سوم:مرتکب کبیره و خلودش در آتش: 394
- حاصل سخن امام: 394
- حکم مخالفان نزد خوارج: 397
- ایمان کم و زیاد می شود: 399
- اشاره 400
- 3-دیدگاه خوارج دربارۀ قیام علیه حاکم ستمگر: 400
- اشاره 401
- اول-در لزوم و عدم لزوم اطاعت از حاکم ستمگر: 401
- دوم-در لزوم قیام علیه حاکم ستمگر: 405
- 4-تقیه در قول و عمل: 411
- اشاره 416
- اول:آنچه که شناخت آن در مجال عقیده واجب است: 416
- دوم:آنچه که دانستنش در محدودۀ شریعت واجب است: 421
- 6-حکم دار: 422
- اشاره 424
- نتیجه: 426
- بررسی هردو دلیل: 427
- اشاره 427
- 1-فرزندان مشرکان: 428
- اشاره 431
- 2-ازدواج با زنان مشرک: 431
- اول:ازدواج با زن مشرک: 432
- 3-ازدواج با زن کافر غیر مشرک: 433
- اشاره 441
- 1-عکرمۀ بربری(ت105/): 441
- 2-قطری بن فجائه(ت78/): 444
- 4-طرماح بن حکیم(ت 125): 449
- 5-ضحاک بن قیس: 449
- 6-معمر بن المثنی(110-213): 451
- مجاز القرآن،تألیف ابو عبیده: 454
- روایات وارده دربارۀ خوارج: 455
- الف 479
- ب 480
- ت 480
- ح 481
- ج 481
- ذ 482
- ر 482
- س 482
- ش 483
- ص 483
- ع 483
- ض 483
- ف 484
- ک 484
- غ 484
- م 485
- ن 486
- و 486
- منابعی که در ترجمه مورد مراجعه قرار گرفته اند: 486
طلحه و زبیر بر سر پیشنماز شدن با یکدیگر به نزاع برخاستند و پس از گفتگوی طولانی که بین طلحه و زبیر صورت گرفت،قرار بر این شد که یک روز عبد الله بن زبیر امام جماعت باشد و روز دیگر محمد بن طلحه با مردم نماز بخواند.
حرکت علی به طرف بصره:
امام اطلاع یافت که توطئه گران از مکه به طرف بصره حرکت کرده اند.امام تلاش کرد تا آنها را قبل از رسیدن به بصره،در میانۀ راه متوقف سازد.در چهارمین ماه خلافت خود با هفتصد سوار که از جملۀ آنها چهارصد سوار از مهاجرین و انصار و هفتاد نفر از بازماندگان بدر و بقیه از سایر صحابه بودند،از مدینه خارج شد و سهل بن حنیف انصاری را به جای خود گماشت.پس از آن در ربذه،جایی بین مکه و کوفه کمین کرد و منتظر ماند تا سران فتنه را قبل از رسیدن به بصره دستگیر نماید اما در این کار توفیق نیافت چون آنان زودتر از امام از آنجا گذشته بودند.گروه دیگری از انصار مدینه نیز به لشکر علی پیوستند که در میانشان خذیمه بن ثابت،ذو الشهادتین نیز دیده می شد و ششصد سوار هم از قبیلۀ طی بدو ملحق شدند. (1)
عثمان بن حنیف که از بصره خارج شده بود در حالی که موهای سر،ریش و ابروهایش را کنده بودند در ربذه به علی پیوست.عثمان گفت:ای امیر مؤمنان!تو مرا با ریش فرستاده بودی حال بدون ریش نزد تو بازگشته ام.امام فرمود:خیر و اجر تو راست. (2)
وقتی خبر بیعت علی به کوفه و سایر شهرها رسید،کوفه از همه زودتر بیعت را اجابت کرد و ابو موسی اشعری که فرماندار عثمان بود،با رجوع مردم برای بیعت،بر
1- 1) -مسعودی:مروج الذهب 103/3-104 چاپ بیروت،تاریخ 485/3 عبارت از منبع اول گرفته شده است.در عبارت طبری زیاداتی وجود داشت که برای اختصار از آن صرف نظر کردیم.
2- 2) -طبری:تاریخ 495/3.