فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی: خوارج - جلد 5 صفحه 310

یکی از آنهاست.در بین این افراد،دانشمندان مغرب زمین نیز دیده می شوند و آنها عبارتند از:

ابو خطاب معافری،عبد الرحمن بن رستم،عاصم سدراتی،اسماعیل بن درار عذامسی و ابو داود قبلی نفراوی.ابو خطاب از یمن آمده بود و چهار نفر مغربی او را همراهی می کردند.او با آنها به بلادشان بازگشت و آنان به دستور استادشان ابو عبیده او را به رهبری خود برگزیدند و نیز به دستور او عبد اللّه بن یحیی کندی در یمن به رهبری برگزیده شد و یمن و حجاز هردو در قلمرو امارت او قرار گرفت.دانشمندان پنج سال را نزد او علم آموختند وقتی خواستند او را ترک گویند اسماعیل بن درار سیصد مسأله از مسائل احکام از او پرسید.ابو عبیده به او گفت:آیا می خواهی قاضی شوی؟گفت:به این مسائل مبتلا خواهم شد. (1)

از او روایت شده که گفت:کسی که استادش از صحابه نباشد چیزی از دین نمی داند و خداوند با عبد اللّه بن عباس و عبد اللّه بن مسعود و عبد اللّه بن سلام بر ما منت نهاد. (2)

4-ابو عمرو ربیع بن حبیب فراهیدی:

اشاره

ربیع از پیشوایان اباضیه و صاحب مسند مطبوع است.ما شرح حال مناسبی از او در کتب رجالی اهل سنت نیافتیم. (3)در این مقام به آنچه که استاد تنوخی در مقدمه اش بر شرح جامع الصحیح مسند امام ربیع بن حبیب آورده است،بسنده می کنیم:«از خوش اقبالی حدیث آن است که هردو ربیع:ربیع بن صبیح و ربیع بن حبیب در طلیعۀ گردآورندگان و مصنفان حدیث قرار گرفته اند و تأسف از آن جهت است که از سرنوشت

1- 1) -علی یحیی معمر:الاباضیه بین الفرق الاسلامیه 166/1-167. [1]
2- 2) -صالح بن احمد صوافی:الامام جابر بن زید عمانی.شرح حال مفصلی از او نوشته است و دیدگاههای او را دربارۀ تنظیم الدعوه و مواضع آن و استفاده از مراسم حج برای نشر مذهب و به کارگیری سیاستهای مخفی و تقیه ذکر کرده است.مراجعه شود(169-170).
3- 3) -شرح حالی از او در بدء الاسلام 110 و الاعلام 13/3 آمده است.