فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی: خوارج - جلد 5 صفحه 364

به این فکر افتادند که نیازی به فرمانروا نیست و دلیلی ندارد که مسلمانان حکومت داشته باشند.آنها از کلمه«لا حکم الا للّه»این مقصد ویرانگر را اراده می کردند.این گونه افراطگری،خشم امت را برانگیخت و آنان را از خوارج جدا کرد.امام علی معنای کلمه را با تمام و کمال شرح داد چنانکه بعد از آن جای اشکالی باقی نماند.

امام علی در حالی که نظر افراطیان را که از معنای صحیح«لا حکم الا للّه»دور شده بودند،رد می کرد،گفت:«سخن حقی است که باطل را از آن اراده کرده اند.آری حکم تنها از آن خداست لیکن اینها می گویند:فرمانروایی جز خدا نیست حال آنکه مردم را از حاکمی نیک رفتار یا بدکردار گزیری نیست تا در سایۀ حکومت او مؤمن عمل خویش انجام دهد و کافر بهرۀ خود برد و خداوند مدت را در آن به پایان رساند و توسط آن مالیات گرد آید و با دشمنان پیکار شود و در سایۀ آن راه ها امن گردد و حق ضعیف از قوی باز ستانده شود تا نیکوکردار زندگی به آسودگی سر کند و از شر تبه کار در امان ماند.» (1)

آیا خوارج انصار و شیعۀ علی بودند؟

خوارج خود را شیعه و انصار علی(علیه السّلام)می دانند و می پندارند که آنها یک جریان مؤثّر و قوی در جنگ با ناکثین و قاسطین بوده اند و نیز معتقدند که آنها بودند که با افراد قبیله شان علی را در دو جنگ یاری دادند.آنگاه از علی شکوه سر دادند که دربارۀ انصار و اعوان خود انصاف را رعایت نکرده است چون آنها را بی گناه به قتل رساند.

ابو مسلم ناصر بن سالم بن عدیم رواحی از جمله کسانی است که این شکوائیه را در قالب شعر ریخته و در قصیده ای بیان کرده است:

بدون جرم،خون مؤمنین را ریختی در تپۀ کوچک ریگزار بین دو کوه.

علی به عنوان امیر المؤمنین باقی ماند!گویا خون مؤمنان،خمور بود.

شنیدیم که شرک و نفاق را از آنان نفی کردی.پس بر کدام گناه ناشناخته ای آنها را کشتی؟!