- مقدمۀ مؤلف: 1
- اشاره 5
- 2-بذل و بخشش های بی حد و حصر از بیت المال به بنی امیه: 11
- علل شورش علیه خلافت عثمان 11
- 1-تعطیل نمودن حدود الهی: 11
- 3-تأسیس حکومت اموی: 12
- 5-پناه دادن به تبعیدیان پیامبر: 13
- کشته شدن خلیفه،عثمان: 14
- گردهمایی مهاجرین و انصار برای بیعت با علی(علیه السّلام): 15
- اشاره 19
- اشاره 24
- اشاره 24
- جنگ جمل 24
- رفتن عایشه به مکه: 25
- خروج شیخین و عایشه از مکه: 26
- حرکت علی به طرف بصره: 28
- در آستانۀ جنگ جمل: 31
- خطبۀ امام در روز جمل: 33
- خلافت هدف نهایی معاویه: 36
- اشاره 36
- جنگ صفین 36
- اشاره 36
- 1-ارتباط با عمرو بن عاص: 39
- اشاره 39
- 3-استمداد از افراد بانفوذ: 40
- 2-پیراهن خونین عثمان: 40
- 4-نامه های معاویه برای افراد موجّه: 42
- تلاشها و کوششهای علی(علیه السّلام)برای خاموش کردن آتش فتنه: 43
- بازپس گیری شریعۀ آب از سربازان معاویه: 45
- حرکت معاویه به طرف صفین: 45
- اول تحمیل حکمیّت و بعد تحمیل حکم: 52
- موافقتنامۀ صلح یا پیماننامۀ تحکیم: 56
- اشاره 60
- خبر دادن پیامبر(صلّی اللّه علیه و آله و سلّم)از فتنۀ خوارج: 65
- پرسش اول : پرا خوارج به ظاهر امر فریفته شدند 66
- اشاره 66
- پرسش دوم:چرا پس از تحمیل حکمین بر علی علیه السلام از آن برگشتند؟ 68
- اشاره 75
- الف:رویارویی با علی(علیه السّلام): 77
- ب-تکفیر علی و یارانش: 78
- اشاره 78
- ج-کشتن بی گناهان: 78
- 1-امام موضعش را دربارۀ تحکیم مشخص می کند: 80
- 2-با آنها مانند سایر مسلمانان رفتار نمودن: 80
- 3-فرستادن افراد سرشناس برای بازگرداندن آنها از گمراهی: 81
- اشاره 85
- اشاره 102
- تلاش برای حفظ جان آنها: 110
- درآوردن چشم فتنه: 112
- پیشگویی امام پس از قلع و قمع خوارج: 113
- کلام دیگری از امام دربارۀ خوارج: 115
- اشاره 117
- 1-قیام خریت بن راشد ناجی: 118
- 2-قیام اشرس بن عوف شیبانی: 120
- 3-قیام هلال بن علفه: 120
- 4-قیام اشهب بن بشر: 120
- اشاره 121
- 6-قیام ابو مریم تمیمی: 121
- نتیجه: 125
- چه چیزی باعث دگرگونی اوضاع در آخر جنگ صفین شد؟ 125
- اول:حاکمیت حس اعتراض جویی بر قاریان کوفه 126
- سبب اصلی دگرگونی اوضاع دو چیز بود: 126
- دوم:وجود ستون پنجم در سپاه امام: 134
- اشاره 138
- آیا تعصب قبیله ای،اشعث را به مخالفت واداشته بود؟ 140
- اشاره 140
- 1-قیام فروه بن نوفل: 146
- 2-قیام شبیب بن بجره: 147
- اشاره 147
- خوارج و مغیره بن شعبه،حاکم معاویه در کوفه: 148
- 4-قیام ابو مریم آزاد شدۀ بنی حرث بن کعب: 149
- 3-قیام معین خارجی: 149
- 6-قیام مستورد: 150
- 7-قیام بردگان به نفع خوارج: 153
- 8-قیام حیان بن ظبیان سلمی: 153
- اشاره 153
- خوارج در بصره: 154
- 10-قیام قریب بن مره و زحّاف طایی: 155
- 11-قیام زیاد بن خراش عجلی: 156
- 12-قیام معاذ طایی: 156
- 14-قیام عروه بن أدیّه: 158
- اشاره 159
- سیاست زیاد برای نابودی خوارج: 162
- اشاره 166
- اما فرقه های آنها: 167
- اشاره 167
- پیروان نافع بن ازرق،مقتول در سال 65: 171
- اشاره 171
- استفادۀ خوارج از آشفتگی اوضاع: 172
- نامۀ نجده به نافع: 176
- اشاره 176
- جواب نافع از نامۀ نجده: 177
- نامۀ نافع به خوارج بصره: 179
- اشاره 192
- اشاره 195
- فرقه های دیگری از بیهسیه 195
- ج-اصحاب سؤال: 195
- الف-عوفیه: 195
- ب-اصحاب تفسیر: 195
- اشاره 198
- فرقه های اصلی خوارج: 201
- پیروان عبد اللّه بن اباض متوفی 86: 204
- اشاره 204
- اباضیه در کتابهای مقالات و تاریخ: 204
- اباضیه در کتابهای نویسندگانشان: 210
- آیا اباضیه از خوارج است؟ 210
- نظر ما در موضوع: 215
- اشاره 233
- 1-صفات خدا زاید بر ذات نیست: 234
- 2-امتناع رؤیت خداوند سبحان در آخرت: 236
- 3-قرآن حادث است و قدیم نیست: 239
- 4-شفاعت،دخول سریع به بهشت: 243
- 5-مرتکب گناه کبیره کافر نعمت است؛نه کافر دین: 245
- 6-قیام علیه حاکم ستمگر: 249
- 7-تولّی،تبرّی،توقف: 251
- اشاره 251
- تتمه: 260
- اشاره 261
- 8-دیدگاه اباضیه دربارۀ صحابه: 261
- فتواهای خلاف کتاب و سنت 265
- نتیجه: 271
- مسالک دین نزد اباضیه: 272
- ریشۀ کلمه عزّابه: 275
- تعریف عزّابه: 275
- عزّابه: 275
- معنی کلمۀ حلقه: 276
- پایگاه عزّابه: 276
- 5-نمایندگان اوقاف: 277
- 2-مشاوران: 277
- 4-مؤذن: 277
- 6-معلمان: 277
- 1-شیخ عزابه: 277
- اشاره 277
- تعداد اعضای هیئت: 277
- 7-حقوق مردگان: 278
- شرایط عضویت: 278
- وظایف شوری: 279
- مجلس عزّابه کجا تشکیل می شود: 280
- انتخاب اعضای شورا: 282
- مجازات عزّابی: 283
- نظام عزّابه چگونه شکل یافت: 284
- نصیحتی به اباضیه 285
- اشاره 291
- اشاره 292
- ظهور سیاست میانه روی پس از شهادت امام: 292
- 1-عبد اللّه بن اباض،بنیانگذار مذهب: 292
- نظر دیگر درباره بنیانگذار: 297
- 2-جابر بن زید عمانی أزدی: 300
- اشاره 300
- فقه جابر بن زید: 307
- اشاره 308
- 3-ابو عبیده مسلم بن ابی کریمه(ت حدود 158 ه.): 308
- اساتید او: 309
- شاگردان او: 309
- اشاره 310
- 4-ابو عمرو ربیع بن حبیب فراهیدی: 310
- ثلاثیات: 311
- چاپهای الجامع الصحیح: 312
- اشاره 315
- قرن اول: 317
- قرن دوم: 317
- قرن چهارم: 318
- نامۀ عبد اللّه بن اباض به عبد الملک بن مروان: 319
- اشاره 339
- اشاره 341
- 1-حکم تحکیم در جنگ صفین: 341
- تحکیم و تدخّل در موضوعی که حکم آسمانی دارد: 342
- دیگری گناه کرده و شما مرا مجازات می کنید! 345
- روایات غیر معروف دربارۀ حکمیت: 360
- آیا خوارج انصار و شیعۀ علی بودند؟ 364
- 2-حکم مرتکب کبیره از جهات سه گانه: 371
- اشاره 371
- جهت اول:آیا مرتکب معاصی مشرک است؟ 373
- اشاره 373
- دلایل ازارقه بر شرک بودن معاصی: 376
- اشاره 378
- جهت دوم:مرتکب معاصی مؤمن است یا کافر؟ 378
- دلایل خوارج بر این که ارتکاب معاصی کفر است: 381
- حاصل سخن امام: 394
- جهت سوم:مرتکب کبیره و خلودش در آتش: 394
- حکم مخالفان نزد خوارج: 397
- ایمان کم و زیاد می شود: 399
- 3-دیدگاه خوارج دربارۀ قیام علیه حاکم ستمگر: 400
- اشاره 400
- اشاره 401
- اول-در لزوم و عدم لزوم اطاعت از حاکم ستمگر: 401
- دوم-در لزوم قیام علیه حاکم ستمگر: 405
- 4-تقیه در قول و عمل: 411
- اشاره 416
- اول:آنچه که شناخت آن در مجال عقیده واجب است: 416
- دوم:آنچه که دانستنش در محدودۀ شریعت واجب است: 421
- 6-حکم دار: 422
- اشاره 424
- نتیجه: 426
- اشاره 427
- بررسی هردو دلیل: 427
- 1-فرزندان مشرکان: 428
- 2-ازدواج با زنان مشرک: 431
- اشاره 431
- اول:ازدواج با زن مشرک: 432
- 3-ازدواج با زن کافر غیر مشرک: 433
- 1-عکرمۀ بربری(ت105/): 441
- اشاره 441
- 2-قطری بن فجائه(ت78/): 444
- 5-ضحاک بن قیس: 449
- 4-طرماح بن حکیم(ت 125): 449
- 6-معمر بن المثنی(110-213): 451
- مجاز القرآن،تألیف ابو عبیده: 454
- روایات وارده دربارۀ خوارج: 455
- الف 479
- ب 480
- ت 480
- ج 481
- ح 481
- ر 482
- ذ 482
- س 482
- ش 483
- ص 483
- ع 483
- ض 483
- ف 484
- غ 484
- ک 484
- م 485
- و 486
- ن 486
- منابعی که در ترجمه مورد مراجعه قرار گرفته اند: 486
یا علی!اگر اجابت نکنی،ما همچون کرکسها دشمن سرسخت تو خواهیم شد.
آنها در بامدادان برای جنگ با علی به سرزمین«حروراء»رفتند و زمان بی وفاست.
امام به آنها فرمود:بیایید به راه راست باز گردید و آماده شوید با من به طرف دشمن حرکت کنید.
از من اطاعت نمایید تا وقتی که من از احمد اطاعت می کنم.پس اگر از خط او پیروی نکردم آنگاه انقلاب کنید.
آنها گفتند:تو کافری،توبه کن و ثواب ببر،در جهاد،ما را کافر رهبری نخواهد کرد.
(او فرمود:)اگر شما به راه حق روانید از قرآن برایم برهان آورید زیرا حقیقت چون نور است.
و چون برای جنگ فرا خوانده شدند،همچون شیران سبک پا نعره زنان پیشگام شدند.
پس پسرعموی پیامبر،همریشۀ محمد،آنها را به کام مرگ فرستاد.
بدون آنکه اظهار پشیمانی کند و در عزمش سخت استوار و محکم بود.
پس یا عجبا!چگونه ابن وهب (1)شورش به پا کرد در حالی که به راه نزدیک نبود و رأیش نارس و اسیر بود.
گویندگان می گفتند:نظرتان را پخته و رسیده کنید تا رستگار شوید.بهترین نظر مردان،پخته و رسیدۀ آن است.
برای او در عتبه بن ربیعه شباهتی بود و او می گفت و رها می کرد.
اما اگر مقدرات سر رسد،اندیشمندان و ارجمندان مغلوب می شوند.
چه بسا علمی که مثل جهل مرکب می ماند که اندک آن برای انسان زیاد است.
چه بسا علمی که جهل در مقایسه با آن قابل ستایش است و نسبت دادن جهل به آن تمجید و شکرگزاری از آن است.
2-حکم مرتکب کبیره از جهات سه گانه:
اشاره
اولین مسأله-پس از مسألۀ امامت-که آشوب بزرگی بین مسلمانان به وجود آورد و آنها را به دو فرقه بلکه به فرقه ها تقسیم کرد،مسألۀ حکم مرتکب کبیره بود که از سه
1- 1) -منظور عبد اللّه بن وهب راسبی رئیس خوارج است.