فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی: خوارج - جلد 5 صفحه 376

فریضه ای را که خداوند سبحان واجب کرده،ترک نموده است.

با این بیان،بطلان قول ازارقه که می گفتند تمامی معاصی شرک است و همچنین بطلان قول نجدیه که تمامی معاصی کبیره را شرک می دانستند و معاصی صغیره را شرک نمی دانستند،آشکار می گردد زیرا معیار شرک با مجرد ارتکاب معصیت چه صغیره و چه کبیره هماهنگی ندارد.

دلایل ازارقه بر شرک بودن معاصی:

ازارقه بر شرک بودن معاصی به آیاتی چند استدلال کرده اند که مهمترین آنها دو آیه است.اینک بیان آن:

1- «وَ مَنْ یُشْرِکْ بِاللّهِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلالاً بَعِیداً». (1)

بررسی:

ظاهر آیه می گوید که مشرک در زمرۀ کسانی قرار دارد که آنها«در گمراهی دوری گرفتار آمده اند».پس اگر فرض کنیم که مرتکب کبیره از مصادیق این ضابطه است،آیه دلالت ندارد که او مشرک است زیرا ظاهر آیه آن است که مشرک از مصادیق«در گمراهی دوری گرفتار آمده است»می باشد؛نه آنکه«هرکسی که در گمراهی دوری گرفتار آمده»مشرک باشد،چون احتمال دارد ضابطه اعم از شرک باشد.پس دلالت آیه نظیر آن است که بگوییم:«هر گردویی گرد است و هر گردی گردو نیست.»

علاوه بر این:مرتکب کبیره اگر موحّد و مؤمن به دین خدا باشد،از مصادیق این بیان قرآن«در گمراهی دوری گرفتار آمده است»نیست زیرا قرآن،آن را دربارۀ مشرک و کافر انکاری به کار برده است؛نه دربارۀ مؤمنی که معتقد به خدا و دین خداست ولی هوای نفس بر او چیره گشته است.این را با تتبع در موارد مذکور در قرآن حکیم، می توان یافت.

خداوند سبحان می فرماید: «وَ وَیْلٌ لِلْکافِرِینَ مِنْ عَذابٍ شَدِیدٍ* اَلَّذِینَ یَسْتَحِبُّونَ