فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی: خوارج - جلد 5 صفحه 392

تحت کلام خداوند: «إِنَّهُ کانَ لا یُؤْمِنُ بِاللّهِ الْعَظِیمِ » قرار گیرد.آیه عام است و تمامی کسانی را که نامۀ شان به دست چپشان داده می شود،دربر می گیرد.اگر خواسته باشیم آن را در قالب استدلال علمی طرح کنیم می گوییم:مرتکب کبیره از جمله کسانی است که نامۀ عملش به دست چپش داده می شود و هرکسی که دارای این خصوصیت باشد در زمرۀ آنهایی قرار دارد که به خداوند بزرگ ایمان ندارند.پس نتیجه گرفته می شود:

مرتکب کبیره به خداوند بزرگ ایمان ندارد.

بررسی:

این استدلال مبتنی بر آن است که مراد از موصول در کلام خداوند «وَ أَمّا مَنْ ...» هر آن کسی باشد که نامه اش به دست چپش داده می شود،چه منکر باشد یا غیر منکر تا مسلمان مؤمنی را که مرتکب کبیره شده است نیز شامل می شود،امّا مراد از موصول،قسم خاصی از این طایفه است یعنی کسی که منکر خداوند بزرگ است یعنی کسی که خداوند را در مقام تکلیف به یگانگی نمی شناسد.دلیل بر این مدعی،تعلیلی است که در آیۀ دیگر آمده است: «إِنَّهُ کانَ لا یُؤْمِنُ بِاللّهِ الْعَظِیمِ ». (1)ذیل آیه قرینه است که موصول با صله اش اختصاص به منکر دارد؛نه به مؤمنی که او به تمامی ادیان ایمان دارد زیرا واضح است که هر مرتکب کبیره،کافر به خداوند عظیم نیست و ارتکاب کبیره هم دلیل بر عدم ایمان به خدا نیست چون ضرورت،بر بطلان آن حکم می کند.

تعلیلی که در بعضی آیات آمده،مدعای مزبور را تأیید می کند که نامۀ اعمال او از پشت سر داده می شود که به منزلۀ دادن به دست چپ است چون صاحب آن به آخرت ایمان نداشته است.خداوند سبحان در این باره می فرماید: «وَ أَمّا مَنْ أُوتِیَ کِتابَهُ وَراءَ ظَهْرِهِ * فَسَوْفَ یَدْعُوا ثُبُوراً. ..إِنَّهُ ظَنَّ أَنْ لَنْ یَحُورَ». (2)معنی«لن یحور»آن است که او در آخرت زنده نخواهد شد.