- مقدمۀ مؤلف: 1
- اشاره 5
- علل شورش علیه خلافت عثمان 11
- 2-بذل و بخشش های بی حد و حصر از بیت المال به بنی امیه: 11
- 1-تعطیل نمودن حدود الهی: 11
- 3-تأسیس حکومت اموی: 12
- 5-پناه دادن به تبعیدیان پیامبر: 13
- کشته شدن خلیفه،عثمان: 14
- گردهمایی مهاجرین و انصار برای بیعت با علی(علیه السّلام): 15
- اشاره 19
- اشاره 24
- اشاره 24
- جنگ جمل 24
- رفتن عایشه به مکه: 25
- خروج شیخین و عایشه از مکه: 26
- حرکت علی به طرف بصره: 28
- در آستانۀ جنگ جمل: 31
- خطبۀ امام در روز جمل: 33
- اشاره 36
- خلافت هدف نهایی معاویه: 36
- اشاره 36
- جنگ صفین 36
- 1-ارتباط با عمرو بن عاص: 39
- اشاره 39
- 3-استمداد از افراد بانفوذ: 40
- 2-پیراهن خونین عثمان: 40
- 4-نامه های معاویه برای افراد موجّه: 42
- تلاشها و کوششهای علی(علیه السّلام)برای خاموش کردن آتش فتنه: 43
- حرکت معاویه به طرف صفین: 45
- بازپس گیری شریعۀ آب از سربازان معاویه: 45
- اول تحمیل حکمیّت و بعد تحمیل حکم: 52
- موافقتنامۀ صلح یا پیماننامۀ تحکیم: 56
- اشاره 60
- خبر دادن پیامبر(صلّی اللّه علیه و آله و سلّم)از فتنۀ خوارج: 65
- پرسش اول : پرا خوارج به ظاهر امر فریفته شدند 66
- اشاره 66
- پرسش دوم:چرا پس از تحمیل حکمین بر علی علیه السلام از آن برگشتند؟ 68
- اشاره 75
- الف:رویارویی با علی(علیه السّلام): 77
- ب-تکفیر علی و یارانش: 78
- اشاره 78
- ج-کشتن بی گناهان: 78
- 1-امام موضعش را دربارۀ تحکیم مشخص می کند: 80
- 2-با آنها مانند سایر مسلمانان رفتار نمودن: 80
- 3-فرستادن افراد سرشناس برای بازگرداندن آنها از گمراهی: 81
- اشاره 85
- اشاره 102
- تلاش برای حفظ جان آنها: 110
- درآوردن چشم فتنه: 112
- پیشگویی امام پس از قلع و قمع خوارج: 113
- کلام دیگری از امام دربارۀ خوارج: 115
- اشاره 117
- 1-قیام خریت بن راشد ناجی: 118
- 4-قیام اشهب بن بشر: 120
- 2-قیام اشرس بن عوف شیبانی: 120
- 3-قیام هلال بن علفه: 120
- اشاره 121
- 6-قیام ابو مریم تمیمی: 121
- چه چیزی باعث دگرگونی اوضاع در آخر جنگ صفین شد؟ 125
- نتیجه: 125
- اول:حاکمیت حس اعتراض جویی بر قاریان کوفه 126
- سبب اصلی دگرگونی اوضاع دو چیز بود: 126
- دوم:وجود ستون پنجم در سپاه امام: 134
- اشاره 138
- آیا تعصب قبیله ای،اشعث را به مخالفت واداشته بود؟ 140
- اشاره 140
- 1-قیام فروه بن نوفل: 146
- 2-قیام شبیب بن بجره: 147
- اشاره 147
- خوارج و مغیره بن شعبه،حاکم معاویه در کوفه: 148
- 4-قیام ابو مریم آزاد شدۀ بنی حرث بن کعب: 149
- 3-قیام معین خارجی: 149
- 6-قیام مستورد: 150
- 8-قیام حیان بن ظبیان سلمی: 153
- اشاره 153
- 7-قیام بردگان به نفع خوارج: 153
- خوارج در بصره: 154
- 10-قیام قریب بن مره و زحّاف طایی: 155
- 11-قیام زیاد بن خراش عجلی: 156
- 12-قیام معاذ طایی: 156
- 14-قیام عروه بن أدیّه: 158
- اشاره 159
- سیاست زیاد برای نابودی خوارج: 162
- اشاره 166
- اشاره 167
- اما فرقه های آنها: 167
- اشاره 171
- پیروان نافع بن ازرق،مقتول در سال 65: 171
- استفادۀ خوارج از آشفتگی اوضاع: 172
- اشاره 176
- نامۀ نجده به نافع: 176
- جواب نافع از نامۀ نجده: 177
- نامۀ نافع به خوارج بصره: 179
- اشاره 192
- فرقه های دیگری از بیهسیه 195
- اشاره 195
- ج-اصحاب سؤال: 195
- الف-عوفیه: 195
- ب-اصحاب تفسیر: 195
- اشاره 198
- فرقه های اصلی خوارج: 201
- پیروان عبد اللّه بن اباض متوفی 86: 204
- اشاره 204
- اباضیه در کتابهای مقالات و تاریخ: 204
- آیا اباضیه از خوارج است؟ 210
- اباضیه در کتابهای نویسندگانشان: 210
- نظر ما در موضوع: 215
- اشاره 233
- 1-صفات خدا زاید بر ذات نیست: 234
- 2-امتناع رؤیت خداوند سبحان در آخرت: 236
- 3-قرآن حادث است و قدیم نیست: 239
- 4-شفاعت،دخول سریع به بهشت: 243
- 5-مرتکب گناه کبیره کافر نعمت است؛نه کافر دین: 245
- 6-قیام علیه حاکم ستمگر: 249
- 7-تولّی،تبرّی،توقف: 251
- اشاره 251
- تتمه: 260
- اشاره 261
- 8-دیدگاه اباضیه دربارۀ صحابه: 261
- فتواهای خلاف کتاب و سنت 265
- نتیجه: 271
- مسالک دین نزد اباضیه: 272
- تعریف عزّابه: 275
- عزّابه: 275
- ریشۀ کلمه عزّابه: 275
- پایگاه عزّابه: 276
- معنی کلمۀ حلقه: 276
- 2-مشاوران: 277
- 5-نمایندگان اوقاف: 277
- 4-مؤذن: 277
- 6-معلمان: 277
- 1-شیخ عزابه: 277
- اشاره 277
- تعداد اعضای هیئت: 277
- 7-حقوق مردگان: 278
- شرایط عضویت: 278
- وظایف شوری: 279
- مجلس عزّابه کجا تشکیل می شود: 280
- انتخاب اعضای شورا: 282
- مجازات عزّابی: 283
- نظام عزّابه چگونه شکل یافت: 284
- نصیحتی به اباضیه 285
- اشاره 291
- اشاره 292
- 1-عبد اللّه بن اباض،بنیانگذار مذهب: 292
- ظهور سیاست میانه روی پس از شهادت امام: 292
- نظر دیگر درباره بنیانگذار: 297
- 2-جابر بن زید عمانی أزدی: 300
- اشاره 300
- فقه جابر بن زید: 307
- اشاره 308
- 3-ابو عبیده مسلم بن ابی کریمه(ت حدود 158 ه.): 308
- اساتید او: 309
- شاگردان او: 309
- اشاره 310
- 4-ابو عمرو ربیع بن حبیب فراهیدی: 310
- ثلاثیات: 311
- چاپهای الجامع الصحیح: 312
- اشاره 315
- قرن اول: 317
- قرن دوم: 317
- قرن چهارم: 318
- نامۀ عبد اللّه بن اباض به عبد الملک بن مروان: 319
- اشاره 339
- اشاره 341
- 1-حکم تحکیم در جنگ صفین: 341
- تحکیم و تدخّل در موضوعی که حکم آسمانی دارد: 342
- دیگری گناه کرده و شما مرا مجازات می کنید! 345
- روایات غیر معروف دربارۀ حکمیت: 360
- آیا خوارج انصار و شیعۀ علی بودند؟ 364
- اشاره 371
- 2-حکم مرتکب کبیره از جهات سه گانه: 371
- اشاره 373
- جهت اول:آیا مرتکب معاصی مشرک است؟ 373
- دلایل ازارقه بر شرک بودن معاصی: 376
- اشاره 378
- جهت دوم:مرتکب معاصی مؤمن است یا کافر؟ 378
- دلایل خوارج بر این که ارتکاب معاصی کفر است: 381
- جهت سوم:مرتکب کبیره و خلودش در آتش: 394
- حاصل سخن امام: 394
- حکم مخالفان نزد خوارج: 397
- ایمان کم و زیاد می شود: 399
- 3-دیدگاه خوارج دربارۀ قیام علیه حاکم ستمگر: 400
- اشاره 400
- اشاره 401
- اول-در لزوم و عدم لزوم اطاعت از حاکم ستمگر: 401
- دوم-در لزوم قیام علیه حاکم ستمگر: 405
- 4-تقیه در قول و عمل: 411
- اشاره 416
- اول:آنچه که شناخت آن در مجال عقیده واجب است: 416
- دوم:آنچه که دانستنش در محدودۀ شریعت واجب است: 421
- 6-حکم دار: 422
- اشاره 424
- نتیجه: 426
- بررسی هردو دلیل: 427
- اشاره 427
- 1-فرزندان مشرکان: 428
- 2-ازدواج با زنان مشرک: 431
- اشاره 431
- اول:ازدواج با زن مشرک: 432
- 3-ازدواج با زن کافر غیر مشرک: 433
- اشاره 441
- 1-عکرمۀ بربری(ت105/): 441
- 2-قطری بن فجائه(ت78/): 444
- 5-ضحاک بن قیس: 449
- 4-طرماح بن حکیم(ت 125): 449
- 6-معمر بن المثنی(110-213): 451
- مجاز القرآن،تألیف ابو عبیده: 454
- روایات وارده دربارۀ خوارج: 455
- الف 479
- ب 480
- ت 480
- ج 481
- ح 481
- ر 482
- ذ 482
- س 482
- ش 483
- ص 483
- ع 483
- ض 483
- ف 484
- ک 484
- غ 484
- م 485
- ن 486
- و 486
- منابعی که در ترجمه مورد مراجعه قرار گرفته اند: 486
برابر اخبار آحاد که احتمال کذب در آن راه دارد،ترک کنیم.
2-قائل شدن به رجم،منجر به نسخ کتاب و سنت می شود و این جایز نیست. (1)
بررسی هردو دلیل:
اشاره
اما دلیل اول: قائل شدن به رجم در کنار جلد،موجب ترک کتاب خدا نمی شود زیرا اثبات چیزی یعنی جلد دلیل بر نفی غیر آن نیست.چه مانعی دارد که عقوبت مطلق زنا جلد باشد و در خصوص محصن،جلد و رجم باهم باشد؟
تازه این در صورتی است که به طور مطلق به جلد محصن قائل شویم.اما اگر جمع بین جلد و رجم را مخصوص پیرمرد و پیرزن بدانیم و دربارۀ مرد جوان و زن جوان تنها به رجم اکتفا نماییم،آنگاه نهایت چیزی که لازم می آید تخصیص کتاب به سنت قطعی است که این،امر نادری نیست.چرا چنین نباشد در حالی که مشهور است:«عامی وجود ندارد که تخصیص نخورده باشد.»
اما دلیل دوم: بین نسخ حکم کتاب و تخصیص آن خلط شده است و فرق بین آنها واضح است و بر کسی پوشیده نیست.
این از یک طرف،از طرف دیگر ابن قدامه نقل می کند:فرستادگان خوارج نزد عمر بن عبد العزیز آمدند.از جمله اعتراضاتی که بر او داشتند،یکی رجم بود.آنها گفتند:
در کتاب خدا غیر از جلد،چیزی نیامده است و گفتند:شما قضای روزه را برای زن حائض واجب می دانید و قضای نماز را واجب نمی دانید،با آنکه اهمیت نماز بیشتر است.عمر به آنها گفت:آیا شما غیر از آنچه که در کتاب خدا آمده است،قبول ندارید؟ گفتند:آری.گفت:پس به من بگویید که شما عدد نمازهای واجب،ارکان،رکعات، اوقات آنها را در کجای کتاب خداوند متعال یافتید؟و به من بگویید در چه چیزی زکات واجب است و مقدار آن چقدر و نصاب آن چند است؟گفتند:به ما مهلت بده.آن روز رفتند و از آنچه که عمر از آنها پرسیده بود،چیزی در قرآن نیافتند.گفتند:ما آن را در قرآن نیافتیم.گفت:پس چگونه آنها را قبول دارید؟گفتند:به خاطر آنکه
1- 1) -ابن قدامه:المغنی 4/9.