فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی: خوارج - جلد 5 صفحه 455

است.این کتاب برای بار دوم در سال 1401 چاپ شده است.

در تاریخ وفات او اقوال مختلف است.خطیب از بعضی از مورخین وفات او را سال 209 هجری و از بعضی دیگر سال 211 هجری و از سومی،سال 210 هجری ذکر کرده است و بعضی سال 213 هجری را تاریخ وفات او دانسته اند.خدا خود آگاه است.

ما به ذکر این تعداد از سران خوارج در قرنهای اول،بسنده می کنیم.شما در لابلای کتاب با تعداد دیگری از سران آنها مخصوصا فرماندهان نظامی شان آشنا شدید.

سخنی که در اینجا باقی مانده است آن است که نظر خواننده را جلب کنیم به روایاتی که از پیامبر گرامی و از صحابه و تابعین دربارۀ محکّمۀ اولی نقل شده است و امام حنابله احمد بن حنبل این روایات را جمع کرده و پسرش عبد اللّه آن را در کتاب «السنّه»نقل کرده است.اینک روایات را با ذکر سندهای آن ذکر می کنیم:

از آنجا که اباضیه خودشان را از خوارج نمی دانند و ما نیز با شروطی که در کتاب ذکر کردیم،آنها را از خوارج مبری می دانیم پس نباید آنها از این روایات احساس نارضایتی کنند.چنانچه خواننده در این روایات تدبر نماید،آن را از نوع متواتر معنوی خواهد یافت و کسی نمی تواند در هدف و مقصود این روایات شک روا دارد.

روایات وارده دربارۀ خوارج:

1-پدرم برایم روایت کرد که وکیع جریر بن حازم و ابو عمرو بن علاء از ابن سیرین برای ما روایت کرد و آنها از عبیده شنیده بودند و او از علی روایت می کرد که گفت:

پیامبر(صلّی اللّه علیه و آله و سلّم)فرمود:«گروهی خروج می کنند که در بین آنها شخصی حضور دارد که یکی از دستهایش کوتاه،معیوب یا شبیه پستان زن است.»و اگر شگفت زده نمی شدید شما را خبر می دادم از آنچه که خداوند بر زبان پیامبرش وعده داده به کسانی که با آنها می جنگند.عبیده می گوید:به علی گفتم:آیا تو این را از پیامبر شنیدی؟گفت:آری به پروردگار کعبه!آری به پروردگار کعبه!آری به پروردگار کعبه!

2-ابو یحیی محمد بن عبد الرحیم بزاز برایم روایت کرد،گفت:وقتی که من جوان بودم ابو عمرو بن علاء به من خبر داد که ابن سیرین از عبیده و او از علی برایم