فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی: خوارج - جلد 5 صفحه 52

میسر نیست. (1)

این حوادث دردناک از توطئۀ شیطانی که هدف از آن ایجاد فتنه و اختلاف در لشکریان علی(علیه السّلام)بود،پدید آمد و او را مجبور ساخت که نظر قوم را از روی ناچاری و بدون رضایت خاطر بپذیرد.

پس از آن علی(علیه السّلام)قاریان عراقی را و معاویه هم قاریان شامی را برگزیدند.

آنان بین دو لشکر تشکیل جلسه دادند و به گفتگو و مناظره پرداختند و سرانجام توافق نمودند که هر آنچه را قرآن زنده داشته آنان نیز آن را زنده بدارند و هر آنچه را قرآن میرانده آنان نیز آن را بمیرانند.آنگاه هرکدام به جایگاه خود بازگشتند و مردم هم گفتند:

«ما به حکم قرآن گردن می نهیم.»

اول تحمیل حکمیّت و بعد تحمیل حکم:

آنها(متحجرین اصحاب)در بی حیایی و بی حرمتی به جایی رسیده بودند که حکمیت را بر امام تحمیل کردند،امامی که با بیعت مهاجرین و انصار واجب الاطاعه بود.این در حالی بود که از پیروزی امام بر دشمن همانطور که اشتر می گفت،به اندازۀ قاب قوسین و یا کمتر یا به اندازۀ یک تاختن اسب بیشتر نمانده بود.اینان که خداوند رویشان را زشت نماید!به این حد از بی ادبی بسنده نکردند بلکه حکم را هم بر امام تحمیل کردند.وقتی امام چاره ای جز پذیرش حکمیت ندید به آنان پیشنهاد کرد که یکی از این دو نفر،پسر عمش-عبد الله بن عباس-یا مالک اشتر از طرف او حکم باشند اما آنها هیچ کدام از این دو را نپذیرفتند و جز به نیابت ابو موسی اشعری رضایت ندادند و او همان کسی بود که در آغاز خلافت علی(علیه السّلام)دست از یاری او برداشت و تنها وقتی حاضر به بیعت شد که مردم برای بیعت به دور او گرد آمدند و نه تنها مردم کوفه را برای یاری امام آماده نساخت،بلکه آنها را به سکوت و خاموشی دعوت نمود.

ابن مزاحم می گوید:اهل شام گفتند:ما عمرو بن عاص را برگزیدیم و به او راضی