فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی: خوارج - جلد 5 صفحه 76

پس از آنکه موافقتنامه امضا شد و شاهدان بر آن شهادت دادند و برای مردم خوانده شد،معاویه به طرف شام حرکت کرد و امام با یاران و اصحاب خود به طرف کوفه رهسپار گردید.معترضین به حکمیت که به«محکّمه»معروف شده بودند نیز با امام آمدند.امام به کوفه که دار هجرتش بود،وارد شد و خوارج از ورود به شهر خودداری ورزیدند و به طرف قریۀ(حروراء)عزیمت نمودند و عده ای هم به پایگاه نخیله رفتند.

آنان با این کارشان نشان دادند که دیگر از علی و اوامر او اطاعت نمی کنند و از او فرمانبرداری ندارند.

مخالفت آنها شکلهای مختلفی داشت اما در این که همۀ مخالفتها به جریان پذیرش حکمیّت باز می گشت،اشتراک داشتند.به چند نمونۀ بارز آن اشاره می کنیم:

1-رویارویی با علی(علیه السّلام)با شعار«لا حکم الا للّه»در مسجد و غیر مسجد خصوصا وقتی که امام می خواست خطبه ای ایراد نماید.

2-تکفیر علی(علیه السّلام)و آن دسته از یاران او که به پیمان صلح وفادار مانده بودند.

3-امنیت دادن به اهل کتاب و سلب امنیت از مسلمانان و کشتار بی گناهان.

اما امام در برابر این مخالفتها موضعی را در پیش گرفت که از عطوفت و رأفت او نسبت به مخاصمین حکایت دارد و بیانگر شکیبایی او در برابر این رنجها و مصیبتهاست.اینک بیان آن:

1-امام(علیه السّلام)وضعیت خود را در نوشتن صلحنامه تبیین نمود که او با اصرار و تهدید آنها مجبور به امضاء این صلحنامه شده است.