- نبوت عامّه 1
- مقدمه 1
- نبوت 1
- هدف از آفرینش انسان 2
- 1. تعلیم دانش 5
- اشاره 5
- اهداف خاص بعثت انبیا در قرآن 5
- چکیده 7
- اشاره 9
- 3. رفع اختلاف 10
- مروری بر مباحث پیشین 10
- نکتۀ اول 11
- دو نکته 11
- نکتۀ دوم 12
- 4. عمل به رضای الهی 15
- اشاره 15
- 1. خارج کردن انسان ها از تاریکی ها و هدایت آن ها به سوی نور 16
- اشاره 16
- اهداف کلی بعثت انبیا در قرآن 16
- 2. اتمام حجت بر انسان ها 17
- چکیده 17
- اشاره 19
- دو نظریۀ کلی دربارۀ رابطۀ دین و دنیا 20
- الف) انکار رابطۀ دین و دنیا 20
- رابطۀ دین و دنیا 20
- اشاره 20
- مروری بر مباحث پیشین 20
- اشاره 21
- الف) دلایل ضرورت دخالت دین در امور دنیایی 21
- اشاره 21
- ب) پذیرش رابطۀ دین و دنیا 21
- نظریۀ صحیح دربارۀ رابطۀ دین و دنیا 21
- 1. توجه به هدف آفرینش انسان 21
- 3. رفع اختلاف 22
- 2. عمل به رضای الهی 22
- ب) دلیل وقوع دخالت دین در امور دنیایی 23
- دین و حکومت 24
- نحوۀ دخالت دین در امور دنیایی 25
- جمع بندی و نتیجه گیری 26
- تعالیم پراکنده یا طرح و برنامۀ کامل و منسجم؟ 26
- چکیده 27
- اشاره 29
- مروری بر مباحث پیشین 30
- راه های شناختن پیامبر راستین 30
- معجزه و ویژگی های آن 31
- منکران اعمال خارق العاده 32
- تفاوت معجزات پیامبران با اعمال خارق العادۀ دیگران 35
- چگونگی دلالت معجزه بر نبوت پیامبران 36
- فاعل حقیقی معجزه 36
- پاسخ 38
- چکیده 41
- اشاره 43
- مروری بر مباحث پیشین 44
- معنای لغوی عصمت 44
- دیدگاه اجمالی فرقه های اسلامی دربارۀ عصمت پیامبران 44
- معنای اصطلاحی عصمت 44
- اقسام و مراحل عصمت 45
- 4. ضرورت عصمت در قول و فعل شخصی 46
- 1 و 2. ضرورت عصمت در دریافت و ابلاغ وحی 46
- اشاره 46
- اشاره 46
- 3. ضرورت عصمت در اعتقادات 46
- دلایل عقلی عصمت پیامبران در قول و فعل شخصی 47
- اشاره 47
- دلیل اول: جلب اعتماد مردم 47
- دلیل دوم: رفع خطای مردم 47
- دلیل سوم: رفع اختلاف مردم و اتمام حجت بر آنان 48
- دلیل چهارم: رفع بلاتکلیفی مردم 48
- اهمیت و جایگاه عصمت قول و فعل شخصی پیامبر 50
- دلایل نقلی عصمت پیامبران در قول و فعل شخصی 53
- دلیل اول: دستور به اطاعت بی قید و شرط از پیامبر 53
- اشاره 53
- دلیل سوم: هدایت یافتگی پیامبران 54
- دلیل دوم: مصونیت مُخلَصان از اغوای شیطان 54
- دلیل چهارم: مقام امامتِ بعضی پیامبران 55
- دلیل پنجم: مصونیت پیامبر اکرم (صلّی الله علیه وآله) از هرگونه لغزش 56
- چکیده 56
- منشأ عصمت 58
- نظریات مربوط به منشأ عصمت 58
- اهداف درس 58
- اشاره 58
- مروری بر مباحث پیشین 58
- منشأ عصمت در ابلاغ وحی 59
- منشأ عصمت در دریافت وحی 59
- اشاره 60
- منشأ عصمت در اعتقادات پیامبران 60
- منشأ عصمت در قول و فعل شخصی 60
- ب) منشأ اختیاری محض برای عصمت در قول و فعل شخصی 61
- الف) منشأ جبری محض برای عصمت در قول و فعل شخصی 61
- ج) منشأ دوگانه (لطف الهی و اختیار پیامبر) برای عصمت در قول و فعل شخصی 61
- 1. تأیید و کمک به وسیلۀ ملائکه و به ویژه روح القدس 62
- نقش خداوند در عصمت 62
- اشاره 62
- 2. یاری و لطف الهی در خودداری انبیا از لغزش ها 64
- 3. اعطای شرح صدر و خُلق خوش به پیامبران 65
- چکیده 66
- 4. خلقت پاک 66
- اشاره 68
- مروری بر مباحث پیشین 69
- پاسخ به دو سؤال مهم 69
- سؤال اول و پاسخ آن 69
- شواهد روایی 70
- اشاره 71
- 1. تأیید مؤمنان به وسیلۀ روحی خاص و روح القدس 71
- سؤال دوم و پاسخ آن 71
- 2. اعطای بینش و معرفت خاص به مؤمنان 72
- ترک اولای پیامبران 74
- معنای دقیق عصمت، مصونیت از گناه و خطاهای مطلق 75
- مقام چهارده معصوم (علیهم السلام) 76
- اشاره 78
- نبوّت خاصه 79
- مروری بر مباحث پیشین 79
- اعجاز قرآن 80
- اعجاز قرآن از نظر سبک ادبی 81
- اشاره 81
- عجز از مقابله به مثل با قرآن 82
- اعجاز قرآن از نظر اخبارهای غیبی 83
- اشاره 83
- پیروزی سپاه روم بر ایران 84
- کافر مردن ولید بن مغیره 84
- کافر مردن ابو لهب و همسرش 84
- مصونیت قرآن از تحریف 86
- پیروزی مسلمانان در جنگ بدر 86
- بازگشت پیامبر به مکه 87
- عجز بشر از مقابله به مثل با قرآن 88
- ورود به مسجد الحرام و فتح مکه 88
- چکیده 89
- اشاره 90
- مقدمه 91
- اعجاز قرآن از نظر علوم طبیعی 91
- مروری بر مباحث پیشین 91
- نمونه هایی از اعجاز علمی قرآن 92
- حرکت زمین 92
- اشاره 92
- حرکات طولی و دورانی خورشید 94
- نیروی جاذبه 94
- زوجیت در گیاهان و سایر موجودات 95
- نقش کوه ها در زمین 96
- اشاره 98
- معجزات دیگر پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) 98
- معراج 99
- اِخبار از غیب 100
- شکافتن ماه (شق القمر) 101
- چکیده 102
- اشاره 104
- اشاره 105
- امامت عامه 105
- مروری بر مباحث پیشین 105
- ضرورت بحث از امامت 105
- حدیث «افتراق الاُمه» 106
- ضرورت پی جویی از فرقۀ ناجیه 106
- ضرورت وجود امامان معصوم بعد از پیامبر اسلام (صلّی الله علیه وآله) 107
- دلیل عقلی 107
- ضرورت امامت 107
- کلیات 107
- اشکالات مخالفان امامت 108
- اشاره 108
- اشکال اول: قرآن برای هدایت کافی است. 109
- اشاره 109
- پاسخ 109
- اشکال دوم: «قرآن و سنّت» برای هدایت کافی است. 110
- اشکال سوم: «قرآن و سنّت و صحابه» برای هدایت کافی است. 112
- اشکال چهارم: قرآن، سنّت، سیرۀ صحابه و علمای دینی برای هدایت کافی است. 113
- چکیده 113
- نتیجه گیری 113
- اشاره 116
- مقدمه 117
- مروری بر مباحث پیشین 117
- امامت در قرآن 117
- دیدگاه قرآن دربارۀ مقام امامت 118
- اوصاف امامان در قرآن 119
- 1. علم کامل عالمان الهی به قرآن 119
- 2. آیۀ تطهیر و عصمت اهل بیت 120
- اشاره 120
- منظور از اهل بیت در این آیه چه کسانی هستند؟ 121
- تفسیر اول: اهل بیت، همان همسران پیامبرند. 121
- تفسیر دوم: منظور از اهل بیت، تمام مردان و زنان خاندان پیامبر است. 123
- تفسیر سوم: منظور از اهل بیت (در زمان پیامبر)، حضرت علی و فاطمه و حسن و حسین (علیهم السلام) هستند. 123
- 3. آیۀ مباهله و افضلیت اهل بیت 126
- چکیده 128
- اشاره 130
- عصمت اولی الأمر 131
- مروری بر مباحث پیشین 131
- اشاره 131
- 4. آیۀ اولی الأمر، عصمت و علم آنان 131
- دلالت آیه 131
- مصادیق اولی الأمر 133
- شأن نزول آیه 136
- اشاره 136
- دلالت آیه 137
- پاسخ به یک اشکال: نیامدن نام ائمۀ دوازده گانه در قرآن 138
- چکیده 141
- اشاره 143
- مقدمه 144
- اهمیت تعیین جانشین برای پیامبر اسلام (صلّی الله علیه وآله) 144
- مروری بر مباحث پیشین 144
- امامت در احادیث پیامبر اسلام (صلّی الله علیه وآله) 146
- حدیث یوم الإنذار (یوم الدار) 147
- اشکالات اهل سنت به دلالت حدیث منزلت 149
- اشاره 149
- حدیث غدیر 151
- اشاره 151
- دلالت حدیث غدیر 152
- صدور حدیث غدیر 152
- اشکالات اهل سنت به دلالت حدیث غدیر 153
- چکیده 157
- اشاره 160
- حدیث ثقلین 161
- متن و سند حدیث ثقلین 161
- مروری بر مباحث پیشین 161
- مصادیق اهل بیت در حدیث ثقلین 163
- صدور و سند حدیث سفینه 167
- دلالت حدیث سفینه 167
- اشاره 169
- نتیجۀ اول: معرفی فرقۀ ناجیه 169
- اشاره 172
- داخل بودن حتمی اهل بیت در فرقۀ ناجیه 172
- نتیجۀ دوم: مشخص شدن منشأ پیدایش شیعه 173
- چکیده 174
- اشاره 176
- امامت خاصه 177
- مروری بر مباحث پیشین 177
- تولد و غیبت صغرای حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه) 177
- مهدویت 177
- 1. مجازات مردم و نیز حفظ جان حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه) 178
- فلسفۀ کلی غیبت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) 178
- اشاره 178
- 2. نومید شدن مردم از حکومت های بشری و کسب آمادگی و لیاقت برای درک حضور امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) 179
- 3. امتحان الهی و تمییز مؤمنان خالص و واقعی 179
- ارتباط با حضرت از طریق نایبان خاص در غیبت صغری 180
- اشاره 180
- فلسفۀ و ویژگی های غیبت صغری 180
- معنای غیبت و ظهور امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) 181
- ویژگی های غیبت کبری و تفاوت آن با غیبت صغری 181
- ظهور امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) 182
- اهداف ظهور و ویژگی های حکومت جهانی امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) 184
- اشاره 195
- مروری بر مباحث پیشین 196
- منجی موعود از دیدگاه ادیان 196
- دیدگاه های مشترک شیعه و اهل سنت دربارۀ مهدی موعود 201
- مهدی موعود از دیدگاه اهل سنت 201
- اشاره 201
- دیدگاه های اختلافی شیعه و اهل سنت دربارۀ مهدی موعود 203
- اشاره 205
- 1. ملحدان و منکران خدا 205
- 2. خداپرستان 205
- 3. یهودیان و مسیحیان 206
- 4. اهل سنت و وهابیان 206
- اشاره 208
- ولایت تکوینی ائمه (علیهم السلام) 208
- 1. وساطت در فیض 209
- 3. امکان ارتباط روحی و معنوی مردم با امام معصوم 212
- 4. مشمول دعای امام شدن 213
- 5. امکان مشاهده و ارتباط حضوری و مستقیم با امام در زمان غیبت 213
- چکیده 216
- معرفی چند نرم افزار و سایت اینترنتی در موضوع مهدویت 218
- معرفی منابعی در موضوع امامت برپایه منابع اهل سنت 219
- نرم افزارها و سایت های اینترنتی 220
- نکاتی دربارۀ منابعی که در این مجموعه دروس از آن ها استفاده شده است 221
- ضمیمه 222
مقدمه
در درس کلام و عقاید (2) با مهم ترین مباحث نبوت و امامت آشنا خواهیم شد. در بحث از نبوت، مباحث مربوط به دلایل ضرورت بعثت انبیا، رابطۀ دین و دنیا، چگونگی شناخت انبیای راستین به ویژه از طریق معجزه، صفات انبیا (عصمت، علم و...)، قرآن و دلایل اعجاز آن و بعضی دیگر از معجزات پیامبر اسلام مطرح خواهد شد.
در مباحث مربوط به امامت نیز این مطالب را بررسی خواهیم کرد: ضرورت بحث از امامت، دلایل عقلی و نقلی ضرورت وجود امامان بعد از پیامبر اسلام، مهم ترین صفات ائمه (عصمت و علم)، راه شناخت امام راستین و مهدویت.
اما از آن جا که بحث از دلایل ضرورت بعثت پیامبران، زیربنای بسیاری از مباحث نبوت و امامت است و مباحث مربوط به عصمت پیامبر و امام، علم الهی ایشان، دلایل ضرورت وجود امام الهی بعد از پیامبر و بعضی مباحث دیگر مبتنی بر آن است، از این رو دروس مربوط به آن، با تفصیل بیش تری بیان می شود.
نبوت
معمولاً مباحث مربوط به نبوت به دو بخش تقسیم می شود: نبوت عامه و نبوت خاصه.
نبوت عامه: منظور از نبوت عامه، آن مباحثی از نبوت است که جنبۀ عام و کلی دارد و شامل همۀ پیامبران می شود؛ مانند ضرورت بعثت پیامبران، راه شناخت پیامبران راستین و ویژگی های کلی و مشترک معجزات آن ها، صفات کلی و عمومی پیامبران مانند عصمت و علم الهیِ غیر اکتسابی و....
نبوت خاصه: نبوت خاصه به مباحثی گفته می شود که به یک پیامبر خاص مربوط است؛ مانند بحث از تاریخ زندگی یک پیامبر، محتوای پیام و دعوت او، کتاب آسمانی پیامبری خاص و.... اما از آن جا که در میان همۀ پیامبران، زندگی و تعالیم پیامبر اسلام و کتاب آسمانی او (قرآن) بیش از همه برای ما اهمیت دارد، از این رو معمولاً مباحث مربوط به نبوت خاصه، به پیامبر اسلام و قرآن اختصاص داده می شود، هرچند چنین اختصاصی ضرورت ندارد.
از نظر منطقی نبوت عامه بر نبوت خاصه مقدم است؛ از این رو، نخست به مباحث نبوت عامه می پردازیم.
نبوت عامّه
در مباحث نبوت عامّه، بحث از دلایل ضرورت بعثت انبیا و جهات نیازمندی انسان به تعالیم ایشان بر دیگر مباحث، مقدم است.