کتابخانه بالقرآن

مذاهب صفحه 1021

صفحه 1021

پرسش

شیعه ها در عقیده خود دارای منافاتی هستند در حالی که در قرآن آمده فقط فرشتگان و پیامبران الهی معصوم می باشند.

پاسخ

از نحوه سؤال استفاده می شود که عصمت پیامبران الهی و فرشتگان در نزد سؤال کننده امری ثابت و مسلّم است و لی مازاد بر این دو گروه (که شاید مراد وی عصمت چهارده معصوم باشد) چه دلیلی بر عصمت وجود دارد.

دلایل مختلفی در نزد شیعیان هست که از آنها استفاده عصمت می شود و چون بنابر اختصار است فقط به یک مورد اشاره می گردد. قبل از آن تذکر چند نکته:

اولاً: آیه ای در قرآن که معصوم بودن را منحصر به پیامبران و فرشتگان بداند وجود ندارد (به گونه ای که نفی غیر نماید) آن چه می توان گفت آن است که انبیاء در سه بخش عصمت (عصمت از خطا در گرفتن وحی و عصمت در تبلیغ و رسالت و عصمت از معصیت) را دارا هستند و قرآن کریم در آیه 90 سوره انعام می فرماید: «اولئک الذین هدی اللَّه فبهدیهم اقتده»، و دیگر آیات مثل آن چه در سوره کهف آیه 17، یس آیه 62، جن آیه 28، نساء آیه 68، نساء آیه 164 آمده است.

در مورد عصمت فرشتگان به آیاتی می توان استدلال کرد از جمله: «یا ایها الذین آمنوا قوا انفسکم و اهلیکم ناراً وقودها الناس و الحجاره علیها ملائکه غلاظ شداد لا یعصون اللَّه ما امرهم و یفعلون ما یؤمرون»؛{1} و آیه مبارکه «بل عباد مکرمون لا یسبقونه بالقول و هم بأمره یعملون»؛{2} و آیه 64 سوره مریم.

ثانیاً: تکلیف فرشتگان از سنخ و نوع تکلیف انسان ها نیست که اوامر و تکالیف اعتباری از ناحیه شارع مقدس جعل گردد

و بر اطاعت آن از سوی بندگان ثواب و بر عصیان آن عقاب و عذاب مترتب باشد. بلکه آنان (فرشتگان) مخلوقاتی هستند که ذات نورانی و پاکی دارند و بر اساس آن کاری را که مورد اراده حضرت حق است انجام می دهند و لذا ثواب و عقابی ندارند زیرا تکالیف آنان تکالیف تشریعی نیست بلکه تکلیف تکوینی است؛ به گونه ای که با اختلاف درجات و مراتب فرشتگان تغییر می کند.{3}

از قرآن شریف و بسیاری روایات و سنت نبوی استفاده می شود که گروه سومی از اولیاء و بندگان خاص الهی هستند که آنان هم معصوم می باشند و این عصمت از نوع عصمت فرشتگان نیست که در آن نوعی جبر مشاهده گردد بلکه از نوع عصمت انبیاء و پیامبران الهی است که از اوج ایمان و بلندای معرفت و خلوص توحیدی آنان حکایت می کند.