مذاهب صفحه 1071

صفحه 1071

جُفاهٌ طَغامٌ وَعَبیدٌ اَقْزامٌ، جُمِعوُا مِنْ کُلِّ اَوْبٍ وَ تُلُقِّطوُا مِنْ کًلِّ شَوْبٍ، مِمَّنْ یَنْبَغی اَنْ یُفَقَّهَ وَیُؤَدَّبَ وَیُعَلَّمَ وَ یُدَرَّبَ وَ یُولَّی عَلَْیْهِ وَ یؤْخَذَ عَلّی یَدَیْهِ، لَیْسوا مِنَ الْمُهاجِرینَ وَالْاَنْصارِ وَلامِنَ الَّذینَ تَبَوَّؤُاالدّارَ وَالایمانَ . (نهج البلاغه صبحی صالح ، خطبه 238)

]مردمی خشن، فاقد اندیشه عالی و احساسات لطیف؛ مردمی پست، برده صفت، اوباش که از هر گوشه ای جمع شده اند و از هر ناحیه ای فراهم آمده اند. اینها کسانی هستند که باید اول تعلیمات ببینند. آداب اسلامی به آنها تعلیم داده شود، در فرهنگ و ثقافت اسلامی خبرویّت پیدا کنند. باید بر اینها قیّم حکومت کند و مچ دستشان گرفته شود نه اینکه آزاد بگردند و شمشیرها را در دست نگه دارند و راجع به ماهیت اسلام اظهار نظر کنند. اینها نه از مهاجرین اند که از خانه های خود به خاطر اسلام مهاجرت کردند و نه از انصار که مهاجرین را در جوار خود پذیرفتند.[

پیدایش طبقه جاهل مسلک مقدس مآب که خوارج جزئی از آنها بودند، برای اسلام گران تمام شد. گذشته از خوارج که با همه عیبها از فضیلت شجاعت و فدارکاری بهره مند بودند، عده ای دیگر از این تیپ متنسّک به وجود آمد که این هنر را هم نداشت. اینها اسلام

را به سوی رهبانیت و انزوا کشاندند، بازار تظاهر و ریا را رایج کردند. اینها چون آن هنر را نداشتند که شمشیر پولادین بر روی صاحبان قدرت بکشند، شمشیر زبان را بر روی صاحبان فضیلت کشیدند؛ بازار تکفیر و تفسیق و نسبت بی دینی به هر صاحب فضیلت را رایج ساختند. به هر حال یکی از بارزترین ممیّزات خوارج جهالت و نادانی شان بود. از مظاهر جهالتشان، عدم تفکیک میان ظاهر؛ یعنی خط و جلد قرآن و معنی قرآن بود. لذا فریب نیرنگ ساده معاویه و عمروعاص را خوردند.

در این مردم جهالت و عبادت توأم بود. علی می خواست با جهالت آنها بجنگد. اما چگونه ممکن بود جنبه زهد و تقوا و عبادت اینها را از جنبه جهالتشان تفکیک کرد، بلکه عبادتشان عین جهالت بود. عبادت توأم با جهالت از نظر علی که اسلام شناس درجه اول است ارزشی نداشت. لهذا آنها را کوبید و وجهه زهد و تقوا و عبادتشان نتوانست سپری در مقابل علی قرار گیرد.

خطر جهالت این گونه افراد و جمعیتها بیشتر از این ناحیه است که ابزار و آلت دست زیرکها قرار می گیرند و سد راه مصالح عالیه اسلامی واقع می شوند. همیشه منافقان بی دین، مقدسان احمق را علیه مصالح اسلامی بر می انگیزند؛ اینها شمشیری می گردند در دست آنها و تیری در کمان آنها. چقدر عالی و لطیف علی u این وضع را بیان می کند، می فرماید: (ثُمَّ اَنْتُمْ شِرارُ النّاسِ وَمَنْ رَمی بِهِ الشَّیْطانُ مَرامِیَهُ وَضَرَبَ بِهِ تیهَهُ.) (نهج البلاغه, خطبه 125)

]همانا بدترین مردم هستید. شما تیرهایی هستید در دست شیطان که از وجود پلید شما برای زدن نشانه خود استفاده

می کند و به وسیله شما مردم را در حیرت و تردید و گمراهی می افکند

خوارج از نظر فکری چه ویژگی هایی داشتند؟

پرسش

کتابخانه بالقرآن کتابخانه بالقرآن
نرم افزار موبایل کتابخانه

دسترسی آسان به کلیه کتاب ها با قابلیت هایی نظیر کتابخانه شخصی و برنامه ریزی مطالعه کتاب

دانلود نرم افزار کتابخانه