کتابخانه بالقرآن

مذاهب صفحه 1073

صفحه 1073

در فقه خوارج، امر به معروف و نهی از منکر یک تعبد محض است؛ یعنی انسان حق ندارد حساب و منطق را در آن وارد کند. او باید کورکورانه و چشم بسته، امر به معروف و نهی از منکر کند ولو یقین دارد که در اینجا سرمایه را مصرف می کند و سودی هم نمیبرد. میگوید به ما مربوط نیست، خدا گفته تو باید به هر حال امر به معروف و نهی از منکر کنی. ائمه ما به ما گفتند این اشتباه است؛ خدا این جور امر به معروف و نهی از منکر را دستور نداده است.

در امر به معروف و نهی از منکر قطعاً باید حساب، تدبیر، فکر و منطق به کار برده شود. علمایی که در مسائل اجتماعی مطالعه کرده اند، گفته اند که راز انقراض خوارج همین بود که در امر به معروف و نهی از منکر، منکر منطق بودند. مثلاً یک نفر از آنها میآمد در حضور یک جبار گردنکش در حالی که شمشیرش را کشیده بود و یقین داشت که در اینجا حرفش کوچکترین اثری ندارد، به اصطلاح خودش امر به معروف و نهی از منکر کند، او هم آناً او را معدوم میکرد. به اصطلاح تاکتیک نداشتند، منطق و حساب در کارشان نبود، بیگدار خودشان را به آب میزدند. در نتیجه، منقرض شدند.

نگرش «خوارج» به مسئله امر به معروف و نهی از منکر چگونه بود؟

پرسش

نگرش «خوارج» به مسئله امر به معروف و نهی از منکر چگونه بود؟

پاسخ

در فقه خوارج، امر به معروف و نهی از منکر یک تعبد محض است؛ یعنی انسان حق ندارد حساب و منطق را در آن وارد کند. او باید کورکورانه و چشم بسته، امر به معروف و نهی از منکر کند ولو یقین دارد که در اینجا سرمایه را مصرف می کند و سودی هم نمیبرد. میگوید به ما مربوط نیست، خدا گفته تو باید به هر حال امر به معروف و نهی از منکر کنی. ائمه ما به ما گفتند این اشتباه است؛ خدا این جور امر به معروف و نهی از منکر را دستور نداده است.

در امر به معروف و نهی از منکر قطعاً باید حساب، تدبیر، فکر و منطق به کار برده شود. علمایی که در مسائل اجتماعی مطالعه کرده اند، گفته اند که راز انقراض خوارج همین بود که در امر به معروف و نهی از منکر، منکر منطق بودند. مثلاً یک نفر از آنها میآمد در حضور یک جبار گردنکش در حالی که شمشیرش را کشیده بود و یقین داشت که در اینجا حرفش کوچکترین اثری ندارد، به اصطلاح خودش امر به معروف و نهی از منکر کند، او هم آناً او را معدوم میکرد. به اصطلاح تاکتیک نداشتند، منطق و حساب در کارشان نبود، بیگدار خودشان را به آب میزدند. در نتیجه، منقرض شدند

زنادقه چه کسانی بودند و اعتقادشان چه بود؟

پرسش