مذاهب صفحه 1083

صفحه 1083

و سیستم رأی و قیاس که بیشتر میان فقهای عراق معمول بود.

روش اهل حدیث این بود که در مسائل، در درجه اول به قرآن رجوع می کردند، اگر حکم مسأله را در قرآن نمی یافتند به حدیث پیغمبر مراجعه می کردند، اگر احادیث، مختلف بود، به ترجیح احادیث از نظر راویان سند می پرداختند،، اگر در حدیث نمی یافتند و یا ترجیحی در میان احادیث مختلف به دست نمی آوردند به اقوال و فتاوای صحابه رجوع می کردند و اگر از این راه هم طَرْفی نمی بستند، کوشش می کردند به نحوی از اشاراتی که در نصوص هست چیزی استفاده کنند و بندرت اتفاق می افتاد که به رأی و قیاس متوسل شوند.

روش اهل قیاس غیر این بود. آنها اگر حکمی را در قرآن یا سنّت، قطعی نمی یافتند به احادیث منقوله چندان اعتماد نمی کردند زیرا آنها را غالباً مجعول یا تحریف شده می دانستند. معتقد بودند که یک نفر فقیه در اثر ممارست در مقررات قطعی اسلامی، به روح قوانین اسلامی آشنا می شود و از روی مشابهات می تواند حکم مسأله مورد نظر را اکتشاف کند.

اهل رأی و قیاس معتقد بودند که «عدالت» و «مصلحت» می تواند راهنمای خوبی برای فقیه باشد. اینجا بود که فقیه خود را موظف می دید که درباره آنچه «مقتضای عدالت» است و آنچه مصلحت اقتضا می کند بیندیشد. اصطلاحاتی از قبیل «استحسان» یا «استصلاح» از همین جا پیدا شد.

منابع فقه از نظر اهل حدیث و اهل رأی و قیاس، چیست؟

پرسش

منابع فقه از نظر اهل حدیث و اهل رأی و قیاس، چیست؟

پاسخ

اهل حدیث ، منابع فقه را در اسلام سه چیز می دانستند:

کتاب (قرآن)

کتابخانه بالقرآن کتابخانه بالقرآن
نرم افزار موبایل کتابخانه

دسترسی آسان به کلیه کتاب ها با قابلیت هایی نظیر کتابخانه شخصی و برنامه ریزی مطالعه کتاب

دانلود نرم افزار کتابخانه