مذاهب صفحه 1096

صفحه 1096

5. جعفری لنگرودی، محمد جعفر، ترمینولوژی حقوق، گنج دانش

6. انصاری، محمد علی، الموسوعه الفقهیه المیسره، مجمع الفکر الاسلامی، قم 1423ق

آیا اجتهاد در مذاهب اهل سنت مسدود است یا مفتوح؟

پرسش

آیا اجتهاد در مذاهب اهل سنت مسدود است یا مفتوح؟

پاسخ

پیش از پرداختن به آرای اهل سنت در این باره، لازم است تعریف اجتهاد مشخص شود. در تعریف اجتهاد آمده است: نهایت تلاش و کوشش برای استنباط احکام شرعی و تطبیق احکام شرعی.

این اجتهاد مخصوص گروهی از علما است که به شناخت احکام فرعی عملی از ادله تفصیلی رسیده اند به این علما، «مجتهد مطلق» و یا «مجتهد مستقل» گفته می شود که این فقط شامل امامان مذاهب اربعه و برخی دیگر از علما می شود که در ذیل می آید».

علمای اهل سنت، فقها را به هفت مرتبه و یا رتبه تقسیم بندی می کنند که چهار دسته از آنها را «مجتهدان» و سه دسته آنها را «مقلدان» می نامند.

1. کسانی که مجتهدان در شرع نامیده می شوند. اینان اولین طبقه و بالاترین رتبه را دارند واهل سنت، آنها را مجتهدان مستقل در اجتهاد می نامند. این ها کسانی هستندکه احکام را از کتاب و سنت استخراج می کنند و به کمک قیاس و بر طبق مصالح فتوا می دهند و اگر مصلحتی نباشد،استحسان می کنند. اینان تابع هیچ کس نیستند؛ مانند فقهای صحابه و فقهای تابعین، از جمله سعید بن مسیب و ابراهیم نخعی و فقهای مجتهد مثل ابوحنیفه، مالک ،شافعی، احمد واوزاعی. سؤالی که در این جا مطرح می شود این است که آیا این نوع از اجتهاد جایز است مفتوح باشد یا خیر. علمای شافعی و اکثر علمای حنفی گفته اند که جایز است این نوع اجتهاد مفتوح باشد و تعداد زیادی از ایشان فعلاً این نوع اجتهاد را مسدود دانسته اند (توضیح این که: «جایز است» یعنی طبق دلیل شرعی و عقلی، اجتهاد مطلق در هیچ

کتابخانه بالقرآن کتابخانه بالقرآن
نرم افزار موبایل کتابخانه

دسترسی آسان به کلیه کتاب ها با قابلیت هایی نظیر کتابخانه شخصی و برنامه ریزی مطالعه کتاب

دانلود نرم افزار کتابخانه