کتابخانه بالقرآن

مذاهب صفحه 1260

صفحه 1260

پاسخ

ترجمه آیه چنین است "ای کسانی که ایمان آورده اید، هنگامی که برای نماز به پا خاستید، صورت و دست ها را تا آرنج بشویید و سرو پاها را تا مفصل مسح کنید."

در نحوه شستن صورت اختلافی نیست ولی در نحوه شستن دست̙ǘǠبین شیعه و اهل سنت اختلاف است مذاهب چهار گانه اهل سنت می گویند: دست ها هر گونه شسته شود، کافی است چه از آرنج تا سر انگشتان و چه از سر انگشتان تا آرنج لیکن بهتر است که از انگشتان شروع شود و به آرنج ختم گردد.1[1]

درست است که کمله "الی در آیه به کار رفته و دلالت بر انتهای هدف می کند، اما بدان معنا نیست که مانند اهل سنت دست ها شسته شود، چون در آیه حد شستن دست را بیان کرده یعنی گفته در وضو واجب است دست ها را تا آرنج بشویید. چون کلمه دست مطلق است تا مچ را دست می گویند. آرنج را نیز دست می گویند. تا کتف را نیز دست می گویند. آیه که می گوید: واجب است دست هایتان را بشویید، محدوده آن را تا مرفق (آرنج قرار داده یعنی دیگر شستن کتف یا کم تر از مرفق صحیح نیست بنابراین آیه "فاغسلوا وجوهکم و ایدیکم الی المرافق می خواهد محدوده شستن صورت و دست ها را در وضو بیان کند. دیگر کاری ندارد به این که از پایین به بالا بشویید یا از آرنج به پایین این مطلب را به عرف واگذار کرده که عرفا و

طبیعتا هر کس بخواهد دستش را بشوید از بالا به پایین می شوید، مثل این که به کسی بگویند: پاهایت را تا زانو بشوی یا این که به رنگ کاری گفته شود که دیوار اطاق را از کف تا یک متر رنگ کن بدیهی است منظور این نیست که پاها را بالا ببرد و از سرانگشتان پا تا زانو بشوید یا از پایین دیوار شروع به رنگ کاری می کند و رو به بالا تا یک متری برود.

بنابراین فقط مقداری از دست که باید شسته شود، در آیه ذکر شده اما کیفیت آن در سنت پیامبر (ص که به وسیله اهل بیت به ما رسیده آمده است و آن شستن آرنج است به طرف سر انگشتان [2] امام باقر (ع فرمود: "وضوی پیامبر (ص به این شکل بود"[3]

[1]الفقه علی المذاهب الاربعه ج 1، ص 53، 62، التفسیر الکبیر،فخررازی ج 11 ص 160.

[2]تفسیر نمونه ج 4، ص 286.

[3]وسائل الشیعه ج 1، ابواب وضو، باب 15.

در مورد اذان روایاتی وارد شده است. می گویند ابتدا اذان مختصر تر از اذان امروزی بوده و بعداً مقداری به آن اضافه شده است. لطفاً توضیح دهید که سیر تکاملی اذان به چه صورت بوده است؟