مذاهب صفحه 1261

صفحه 1261

پرسش

در مورد اذان روایاتی وارد شده است. می گویند ابتدا اذان مختصر تر از اذان امروزی بوده و بعداً مقداری به آن اضافه شده است. لطفاً توضیح دهید که سیر تکاملی اذان به چه صورت بوده است؟

پاسخ

برادر گرامی! اذان در سال اوّل هجرت پیامبر به مدینه منوّره تشریع شد. یکی از علت های اساسی تشریع اذان این بود که وقتی پیامبر(ص) می خواست نماز بخواند، مسلمانان متوجه نمی شدند چه موقع پیامبر به نماز می ایستد تا با او نماز جماعت بخوانند. از این رو به این فکر افتادند باید کاری بکنیم که همه متوجه بشوند. یکی گفت: ناقوس بزنیم. دیگری گفت: شیپور بنوازیم. سومی گفت: دود به هوا بلند کنیم(آتش روشن کنیم). چهارمی گفت: پرچمی بالا ببریم. پیامبر هیچ کدام را نپسندید. عبدالله بن زید در خواب دید که شخصی با لباس سبز به همین شکل مرسوم اذان می گوید. پیامبر همین طور در خواب دید، بعد به بلال گفت: همین الفاظ را بلند بگوید و بدین وسیله اذان مرسوم شد. در برخی روایات آمده که جبرئیل اذان را به پیامبر وحی کرد. کیفیت اذان اولیه به گفته اهل سنت چهار بار تکبیر و "أشهد أن لا إله إلاّ الله" و "أشهد أنّ محمداً رسول الله" و "حیّ علی الصلاه" و "حیّ علی الفلاح" و "الله اکبر" هر کدام دو بار و یک بار "لا اله الاّ الله". فقط مالک بن انس گفته که تکبیر اوّل را نیز دوبار باید گفت.[1]

مرحوم شیخ طوسی در کتاب خلاف فرموده است: تکبیر اوّل چهار مرتبه و شهادتان هر کدام دو مرتبه و "حیّ علی الصلاه" و "حیّ

علی الفلاح" و "حیّ علی خیرالعمل" و "الله اکبر" و "لا اله الاّ الله" دو مرتبه باید گفته شود.1[2]

در کنزالعمال نیز روایاتی درباره اذان و کیفیت آن به طریق اهل سنت که در ابتدا ذکر شد، آمده است.[3]

امام رضا(ع) از پدران گرامی اش از رسول خدا(ص) نقل می کند که: "وقتی که مرا به معراج بردند، جبرئیل اذان گفت. دوتا دوتا (یعنی هر بند اذان دو تا بود) و اقامه گفت دوتا دوتا".[4]

مرحوم مجلسی در بحار بعد از نقل روایات، بحث مفصّلی در اقوال و اضافه شدن "أشهد أنّ علیّا ولیّ الله" نقل کرده است. شاید علت این اضافه شدن آن بوده که طرفداران خلفای راشدین گفتند: وقتی پیامبر به معراج رفت، دید بر عرش نوشته: لااله الاّ الله، محمد رسول الله، ابوبکر الصدیق. امام صادق(ع) فرمود: "وقتی که خدا عرش را آفرید، بر آن نوشت: لا اله الاّ الله، محمد رسول الله، علیّ امیرالمؤمنین".[5]

بنا به عقیده شیعه شهادت به ولایت علی(ع) در اذان جزء اذان نیست. شیخ طوسی در نهایه فرموده: آنچه که در روایات ضعیف که مورد عمل نیست وارد شده به گفتن "اشهد أنّ علیاً ولی الله" و "أنّ محمداً و آله خیر البشر" نباید به آن عمل شود و هر کس آن را در اذان بگوید، خطا کار است.[6] اگر شهادت به ولایت را جزء اذان ندانیم، گفتن آن به قصد ثواب اشکال ندارد.

کتابخانه بالقرآن کتابخانه بالقرآن
نرم افزار موبایل کتابخانه

دسترسی آسان به کلیه کتاب ها با قابلیت هایی نظیر کتابخانه شخصی و برنامه ریزی مطالعه کتاب

دانلود نرم افزار کتابخانه