مذاهب صفحه 1318

صفحه 1318

در اذان شیعه دو بار« حی علی خیر العمل گفته می شود » درحالی که در اذان اهل سنت چنین جمله ای نیست، ریشه این اختلاف چیست؟

پاسخ

یادآور می شویم در خلافت خلیفه دوم « مصلحت اندیشی» از رواج بیشتری برخوردار بود چه بسا مصلحت اندیشی بر حکم خدا در قرآن و سنت مقدم می شد.

از باب نمونه، در عصر پیامبر (ص) و عصر خلیفه نخست و حتی بخشی از خلافت خلیفه دوم سه طلاق در یک مجلس یک طلاق حساب می شد، اما در نیمه دوم خلافت خلیفه دوم این حکم دگرگون گشت و سه طلاقه کردن زن در یک مجلس، سه طلاق واقعی تلقی گردید و هر نوع حق رجوع به وسیله شوهر سلب شد.( تفسیر این بخش را در کتاب «الاعتصام بالکتاب و السنه» قرائت بفرمایید،ص 175تا210و در این مطلب میان مؤرخان و محدثان اتفاق نظر هست؛ به صحیح مسلم:4 باب الطلاق الثلاث، حدیث 1و3؛ سنن بیهقی:7/339؛ الدر المنثور: 1/279 مراجعه شود.)

مسأله«حی علی خیر العمل» با مسأله پیش، سرنوشت یکسان دارند، در دوران خلافت خلیفه دوم کشور گشایی از اهمیت بالایی برخوردار بود، و برای ایجاد شور و نشاط در مجاهدان قرار شد که جهاد به عنوان بهترین عمل تبلیغ گردد و از آنجا که وجود این جمله در اذان با این فکر سازگار نبود، سرانجام تصمیم بر حذف آن از اذان گرفته شد.

متکلم معروف اشعری به نام علاء الدین قوشجی (متوفای 879) می گوید: عمر بن خطاب نسبت به سه چیز هشدار داد، و گفت:

«ثلاث کن علی عهد رسول الله(ص) و أنا أنهی عنهن و اُحرِمهن و أُعاقِر علیهن: مُتعه النساء، و مُتعه الحج و حی علی

خیر العمل». (شرح تجرید قوشجی: بحث امامت.)

[سه چیز در عهد رسول خدا رسمیت داشت و من از آنها باز می دارم، و تحریم می کنم و مؤاخذه می نمایم:1. متعه زنان، 2. متعه حج، 3. گفتن حی علی خیر العمل.]

مصحلت اندیشی خلیفه، گذشته بر این که نوعی اجتهاد در مقابل نص بود، می تواند نسبت به خود حجت باشد نه برای دیگران و نه برای آیندگان، اگر آیندگان از جریان آگاه شدند باید سنت را بر بدعت مقدم بدارند، خصوصاً که ملاک دگرگون گردیده است و دیگر جهادی بر ضد کفر و شرک نیست.

کتابخانه بالقرآن کتابخانه بالقرآن
نرم افزار موبایل کتابخانه

دسترسی آسان به کلیه کتاب ها با قابلیت هایی نظیر کتابخانه شخصی و برنامه ریزی مطالعه کتاب

دانلود نرم افزار کتابخانه