کتابخانه بالقرآن

مذاهب صفحه 291

صفحه 291

یاران من هستند , می فرماید : تو نمی دانی پس از تو آنان چه کرده اند ,آنان پس از رحلت تو , به دوران جاهلیت بازگشته و راه ارتداد پیش گرفتند . از اینکه پیامبر می گوید : خدایا آنان یاران من هستند , معلوم می شود که آنان صحابه غیر منافق بودند که پیامبر آنها را در جرگه صحابه خود می شمارد . وگرنه صحیح نیست که پیامبر درباره گروه منافق بگوید : یا رب اصحابی . حدیث دوم بینا انا قائم , فاذا زمره حتی اذا عرفتهم , خرج رجل من بینی و بینهم ,فقال : هلم , قلت : این ؟ فقال الی النار و اللّه , قلت ما شانهم ؟ قال ارتدوابعدک علی ادبارهم القهقری 000 (9) . روز رستاخیز در حالی که ایستاده ام , ناگهان گروهی به چشم می خورند , که آنان را می شناسم . در این موقع , مردی میان من و آنان بلند می شود و می گوید : به سوی آتش ; من از او سوال می کنم : به سوی چه آنان را دعوت می کنی ؟ می گوید : به خداسوگند , به سوی آتش . من می گویم : آنان چه کرده اند ؟ می گوید : آنان پس از توراه ارتداد را پیش گرفته اند . حدیث سوم لیرون علی اقوام اعرفهم و یعرفوننی , ثم یحال بینی و بینهم , فاقول انهم منی فیقال انک لاتدری ما احدثوا بعدک , فاقول : سحقا سحقا لمن غیر بعدی (10) . روز رستاخیز گروهی را به من نشان می دهند

که آنان را می شناسم و آنان مرامی شناسند , سپس میان من و آنان چیزی حائل می شود می گویم : آنان از من هستند . خطاب می آید : تو نمی دانی آنان پس از تو چه کرده اند و چه بدعت هائی گذارده اند . در این موقع من از آنان تبری می جویم و می گویم : دور باد , دور باد , گروهی که پس از من دین مرا دگرگون کردند . حدیث چهارم یرد علی الحوض رجال من اصحابی , فیجلون عنه , فاقول یا رب اصحابی , فیقال انک لا علم لک بما احدثوا بعدک , انهم ارتدوا علی ادبارهم القهقری (11) . گروهی از اصحاب من , در کنار حوض بر من وارد می شوند , ولی از آنجا کوچ داده می شوند . من می گویم : پروردگارا , آنان اصحاب من هستند . گفته می شود : تونمی دانی که آنان پس از تو مرتد شدند و به دوران جاهلیت بازگشتند . روشن تر از همه , حدیث بطانه است که پیامبر بطور آشکار یاران خود را به دودسته تقسیم کرده است , چنانکه بخاری نقل می کند : ما بعث اللّه من نبی و لا استخلف من خلیفه الا کانت له بطانتان , بطانه تامره بالمعروف و تحصنه علیه و بطانه تامره بالشر و تحصنه علیه , فالمعصوم من عصمه اللّه (12) . خداوند هیچ پیامبری را برنیانگیخت و جانشینی بر روی زمین معین نکرد , مگراینکه برای او , دو دسته رازدار قرار داد , رازداری که او را به کارهای نیک دعوت

می کرد و رازداری که او را به شر دعوت می کرد . معصوم کسی است که خدا او راباز دارد . آیا با وجود این احادیث متظافر , که همگی در صحیح بخاری - مهمترین کتاب اهل سنت , پس از قرآن - نقل شده است , باز می توان گفت : مثل اصحابی کالنجوم 000 ؟ما در اینجا دامن سخن را کوتاه می کنیم , و داوری صحیح درباره این گونه ازاحادیث را - که از احادیث موضوعه اعصار اموی و عباسی است - بر عهده خوانندگان گرامی می گذاریم .

چرا شیعه , خلافت را تنصیصی می داند ؟

پرسش

چرا شیعه , خلافت را تنصیصی می داند ؟

پاسخ

روشن است که دین مقدس اسلام , آیینی جهانی و جاودانی است و تا پیامبر گرامی درقید حیات است , رهبری مردم بر عهده او است و پس از درگذشت وی , باید رهبری به شایسته ترین فرد و امت , واگذار گردد . در این که آیا مقام و منصب رهبری پس از پیامبر صلی اللّه علیه و آله یک مقام تنصیصی است ( که به فرمان پروردگار جهان و تصریح رسول خدا صلی اللّه علیه و آله برگزیده می شود ) و یا یک مقام انتخابی است , دو نظریه وجود دارد : شیعیان معتقدند که مقام رهبری , مقام تنصیصی است و باید جانشین پیامبر , از جانب خداتعیین گردد , در حالی که اهل سنت معتقدند که این مقام , مقام انتخابی و گزینشی است و امت باید فردی را پس از پیامبر صلی اللّه علیه و آله برای اداره امور کشوربرگزیند . محاسبات اجتماعی گواه است بر تنصیصی بودن خلافت دانشمندان شیعه , دلایل بسیاری را بر لزوم تنصیصی بودن مقام خلافت , در کتابهای اعتقادی خویش بیان کرده اند , ولی آنچه در اینجا می توان مطرح کرد , تجزیه وتحلیل شرایط حاکم بر عصر رسالت است که به روشنی بر صحت نظریه شیعه گواهی می دهد . بررسی سیاست خارجی و داخلی اسلام در عصر رسالت , ایجاب می کرد که جانشین پیامبرصلی اللّه علیه و آله باید بوسیله خدا از طریق خود پیامبر صلی اللّه علیه و آله برگزیده شود . زیرا جامعه اسلامی , پیوسته از ناحیه

یک خطر مثلث ( امپراطوری روم , پادشاهی ایران و منافقان ) به شکست و نابودی تهدید می شد . همچنین مصالح امت ایجاب می کرد که پیامبر با تعیین رهبر سیاسی , همه امت را در برابر دشمن خارجی , در صف واحدی قرار دهد و زمینه نفوذ دشمن و تسلط او را - که اختلافات داخلی به آن کمک می نماید - از بین ببرد . اینک توضیح این مطلب یک ضلع از این مثلث خطرناک را , امپراطوری روم تشکیل می داد . این قدرت بزرگ ,در شمال شبه جزیره استقرار یافته و پیوسته فکر پیامبر را به خود مشغول کرده بودو آن حضرت تا آخرین لحظه زندگانی خویش از اندیشه روم فارغ نگشت . نخستین برخورد نظامی مسلمانان با ارتش مسیحی روم , در سال هشتم هجری در سرزمین فلسطین بود . این برخورد به قتل سه فرمانده به نام های جعفر طیار , زید بن حارثه و عبداللّه بن رواحه و شکست ناگوار ارتش اسلام منتهی گردید . عقب نشینی سپاه اسلام در برابر سپاه کفر , مایه جرات ارتش قیصر گردید و هر لحظه بیم آن می رفت که مرکز اسلامی مورد تاخت و تاز قرار گیرد . از این جهت پیامبرصلی اللّه علیه و آله در سال نهم هجرت , با ارتش گران و سنگینی , به سوی کرانه های شام حرکت کرد تا هر نوع برخورد نظامی را شخصا رهبری کند . در این مسافرت سراسر رنج و زحمت , ارتش اسلام توانست حیثیت دیرینه خود را بازیابد وحیات سیاسی خود را تجدید کند . این پیروزی

نسبی , پیامبر صلی اللّه علیه و آله را قانع نساخت و چند روز پیش ازبیماری خود , ارتش اسلام را به فرماندهی اسامه مامور کرد تا به کرانه های شام بروند و در صحنه حضور یابند . ضلع دوم دشمن , پادشاهی ایران بود , تا آنجا که خسرو ایران از شدت ناراحتی ,نامه پیامبر را پاره نمود و سفیر او را با اهانت بیرون کرد و به استاندار یمن نوشت که پیامبر را دستگیر کند و در صورت امتناع , او را بکشد . اگر چه خسرو پرویز - پادشاه ایران - , در زمان رسول خدا صلی اللّه علیه و آله درگذشت , اما موضوع استقلال ناحیه یمن - که مدتها مستعمره دولت ایران بود - ازچشم انداز خسروان ایران دور نبود و هرگز تکبر و نخوت به سیاستمداران ایرانی اجازه نمی داد که وجود چنین قدرتی را تحمل کنند . خطر سوم , خطر حزب منافق بود که پیوسته به صورت ستون پنجم در میان مسلمانان مشغول تبهکاری و ایجاد نفاق بودند تا آنجا که قصد جان پیامبر نموده و خواستنداو را در راه تبوک به مدینه , ترور نمایند . گروهی با خود زمزمه می کردند که بامرگ رسول خدا , نهضت اسلامی پایان می گیرد و همگی آسوده می شوند . (1)قدرت تخریبی منافقان , به پایه ای بود که قرآن از آنها , در سوره های :آل عمران , نساء , مائده , انفال , توبه , عنکبوت , احزاب , محمد , فتح ,مجادله , حدیث , منافقین و حشر یاد می کند . آیا با وجود