مذاهب صفحه 295

صفحه 295

ایجاد امید در دل مسلمانان و تشویق آنان جهت استقامت و پایداری درمقابل تهاجم دشمنان و شدائد و مشکلات آیه فوق نازل گشت .(2)قسمت اول آیه به خلافت الهی درگذشته اشاره می کند که هریک از مفسران به قطعه ای ازحکومت الهی پیامبران در گذشته اشاره می کنند. عده ای آن را منطبق با حکومت داوود,آدم و سلیمان دانسته اند , چنان که خداوند در قرآن کریم می فرماید : ( انی جاعل فی الارض ) (3) یا درباره حضرت داوود می فرماید : یا داوود انا جعلناک خلیفه فی الارض ).(4)عده ای دیگر از مفسران خلافت الهی را در امت های پیشین , منطبق بر بنی اسرائیل می دانند که با آمدن حضرت موسی (ع ) و نابود شدن قدرت و شوکت فرعون مالک حکومت بر روی زمین شدند , چنان که خداوند می فرماید : ( و اورثنا القوم الذین کانوایستضعفون مشارق الارض ).(5)اما با توجه به همه اقوال در این باره می توان گفت که خداوند سبحان به خلافت الهی در امت های پیشین اشاره کرده است , اما اینکه این خلافت را خاص زمان یکی از انبیابدانیم , چنین انحصاری از آیه به دست نمی آید , بلکه خداوند به صورت کلی به خلافت در امتهای گذشته که دارای ایمان و عمل صالح بوده اند, اشاره نموده است .اما قسمت دوم آیه که به خلافت الهی در آینده اشاره می کند, مورد اختلاف مفسران است و به فرموده علامه الهی طباطبائی ( رحمهم اللّه ) اختلاف در این جا شدت گرفته است .عده ای از مفسران بشارت خلافت الهی را خلافت

خلفای راشدین , یعنی خلافت خلفای ثلاث و حضرت علی (ع ) دانسته و عده ای آن را منحصر در خلافت خلفای ثلاثه دانسته اند.(6)عده ای دیگر نیز آن را خاص جمیع امت پیامبر(ص ) دانسته و گفته اند : همان گونه که امت های پیشین بر زمین حکومت نموده اند, جمیع امت پیامبر(ص ) حکومت بر زمین را به ارث خواهند برد.عده ای دیگر نیز می گویند که این آیه به حکومت حضرت مهدی موعود اشاره دارد که روایات وارده در این باب به حد تواتر رسیده و ظهور آن حضرت را بشارت داده است .اما با دقت به آیه شریفه , این مطلب روشن می شود که خداوند سبحان به عده ای خاص ازمسلمانان , نه عموم آنان که دارای ایمان راسخ و عمل صالح باشند , سه بشارت داده است : 1 استخلاف حکومت الهی در زمین , 2 اشاعه آیین حق به صورت کلی و اساسی در روی زمین , 3 زوال خوف و هراس و جایگزین شدن امنیت و آرامش به جای آن ,با توجه به سیاق آیه و با صرف نظر از مسامحات مفسران در این زمینه روشن خواهدشد که بشارت به عده ای خاص از مسلمانان است و نه هر مسلمانی که دارای ایمان راسخ و عمل صالح باشد . همچنین در آیه فوق , هیچ قرینه ای دال بر اینکه آنان ازاصحاب پیامبر و یا اهل بیت آن حضرت و یا جمیع امت پیامبر(ص ) باشد , وجود ندارد,بلکه خداوند سبحان صرفا به عده ای خاص بشارت حکومت و امنیت و آسایش ( نه تنهاایمن ماندن از

دشمن بیرونی بلکه ایمن ماندن و نترسیدن از درون ) را داده است .با توجه به این صفات و خصوصیات می توان گفت که هنوز این وعده الهی متحقق نگشته وهیچ قرینه نقلی و عقلی وجود ندارد که ما این آیه را خاص خلافت خلفای ثلاثه بدانیم , بلکه اینگونه سخن گفتن تحکمی بدون دلیل بیش نیست .تنها می توان گفت که بشارت آیه فوق طبق روایات ماثوره , فقط دربǘљǠحکومت مهدی موعود (عج ) تطبیق می نماید.

جانشینی پیامبر (ص)ازنگاه فریقین

اشاره

آیا حضرت علی (ع ) جزء خلفای راشدین است ؟

پرسش

جانشینی پیامبر (ص)ازنگاه فریقین

آیا حضرت علی (ع ) جزء خلفای راشدین است ؟

پاسخ

کتابخانه بالقرآن کتابخانه بالقرآن
نرم افزار موبایل کتابخانه

دسترسی آسان به کلیه کتاب ها با قابلیت هایی نظیر کتابخانه شخصی و برنامه ریزی مطالعه کتاب

دانلود نرم افزار کتابخانه