کتابخانه بالقرآن

مذاهب صفحه 365

صفحه 365

لذا به آسانی می توان گفت معاد جسمانی است و ما معتقدیم انسان - که مجموعه ای از روح و جسم است - مجموعا محشور خواهد شد و این طور نیست که روح تنها محشور و مؤاخذ گردد و انسان در قیامت، روح بدون جسم باشد. همچنین درست است که حقیقت انسان روح و نفس او؛ یعنی،جنبه های تجردی او است و نه حیثیت مادی او؛ ولی در عین حال این نکته بسیار مهم را نباید فراموش کرد که انسان، در هر صورت، ترکیبی از جسم و روح است و ترکیب او هم، یک ترکیب مخلوطی یا اعتباری (مانند ترکیب نخود و لوبیا) نیست که هر یک وجود مستقلّی داشته باشند. ترکیب انسان از جسم و روح، یک ترکیب حقیقی است؛ ترکیبی که حقیقت واحدی را تشکیل می دهند. انسان، یک موجود واحد است که باطن او جنبه های تجردی و روحانی او و ظاهر او، همین بدن مادی و جسمانی او است.

در قیامت هم

همین انسان، مورد محاسبه و معاقبه واقع خواهد شد. ازاین رو نمی توان گفت که تنها روح او باید عذاب شود و یا جسم او.کسی هم که در دنیا زندگی کرده دستش به گناهی آلوده شده است، همین انسان است. هم چنین نمی توان گفت که روح او گناه کرده است و نه جسم او. اگر روح و جسم در انسان، تفکیک شود، دیگر حقیقتی به نام انسان - که صاحب اراده و اختیار و تکلیف و مسؤولیت باشد - وجود نخواهد داشت. انسان دارای جسم و رو͠و زندگی است که مختار، مکلف و مسؤول است و در آخرت مورد محاسبه و پاداش و جزا واقع خواهد شد. موضوع تمامی قضایایی که در قرآن کریم و روایات اسلامی وجود دارد و راجع به تکالیف شرعی انسان است و به او وعده بهشت یا وعده جهنم داده شده است، انسان است، نه روح تنها و یا جسم فقط.

حال اگر گفته می شود: حقیقت انسان روح او است و نه جسم او؛ به این دلیل است که رابطه جسم و روح، رابطه ظاهر و باطن است. روح از این جهت که باطن انسان است، از وجود حقیقی تری نسبت به جسم - که ظاهر او است - برخوردار می باشد؛ مانند حق تعالی که رابطه اش با جهان مظهری، همان رابطه باطن و ظاهر است. از این رو گفته می شود که حقیقت هستی، او است و غیر او، هر چه هست همه مظاهر و افعال و آثار او می باشند.

برای مطالعه بیشتر ر.ک: ترجمه تفسیر المیزان، ج 13، ص 291؛ تفسیر نمونه، ج 2، ص 307.

چرا میان صفات خداوند تنها عدل او جز اصول دین شیعه قرار دارد و چرا اهل تسنن عدل را قبول ندارند؟

پرسش

چرا میان صفات خداوند تنها عدل او جز اصول

دین شیعه قرار دارد و چرا اهل تسنن عدل را قبول ندارند؟

پاسخ