کتابخانه بالقرآن

مذاهب صفحه 522

صفحه 522

پرسش

آیا تمامی صحابه کامل الایمان و بهشتی هستند ؟

پاسخ

در ابتدا واژه صحابی را تعریف نموده و سپس جایگاه آنان را از دیدگاه قرآن و سنت بررسی می کنیم :صحابی در لغت به معنای همراه و ملازم است و درباره کسی اطلاق می شود که مدتی کوتاه یا طولانی مصاحب و همراه دیگری باشد .صحابه در اصطلاح بین مسلمانان دارای معانی متفاوت است که مشهورترین آنها از ابن حجر است که در تعریف صحابی می نویسد : صحابی کسی است که پیامبر اسلام (ص ) را درک و ملاقات کرده و به او ایمان آورده است و بر دین اسلام هم از دنیا رفته است . (1)بدون تردید مصاحبت و همنشینی با رسول اکرم (ص ) افتخاری بس عظیم است که خداوندمتعال نصیب گروهی از امت گردانیده است و صحابه رسول اللّه (ص ) اولین افرادی هستند که به رسالت پیامبر (ص ) ایمان آورده اند و با بذل جان و مال در راه گسترش و نشر اسلام دفاع از حریم اسلام کوشیدند و رشادتهای آنان باعث شد تا اسلام به اکناف عالم منتشر شود که البته اجر خدمات و جهاد آنان نزد خداوند متعال محفوظ است و همه مسلمانان به آنها به دیده احترام و عزت می نگرند و در واقع این دسته از صحابه دارای منقبت بزرگی هستند .آیات قرآن کریم و روایات امامان معصوم اصحاب را به سه دسته تقسیم کرده است :1 یاران شایسته ای که تا لحظه مرگ بر پیمان و عهدی که بسته بودند, باقی ماندندو صداقت و اخلاص در عمل نشان دادند و خداوند متعال درباره آنان می

فرماید :( والسابقون الاولون من المهاجرین والانصار و الذین اتبعوهم باحسان رضی اللّه عنهم و رضوا عنه و اعدلهم جنات تجری من تحتها الانهار خالدین فیها ابدا ذلک الفوزالعظیم , (2) پیشتازان نخستین از مهاجران و انصار و کسانی که از یکی از آنان پیروی نمودند , خداوند از آنان خشنود و آنان نیز از خداوند خشنودند و خداوندبهشتهایی را که در آنها نهرها جاری است , برای آنان مهیا فرموده و این به حقیقت رستگاری بزرگی است ) .2 اصحابی که اسلام آوردند و از پیامبر گرامی اسلام (ص ) پیروی کردند , اما به جهت پیروی از هواها و خواهش های نفسانی و مطامع زودگذر دنیوی و یا به جهت ترس دچارلغزش شدند و برای اسلام آوردنشان بر پیامبر (ص ) منت گذاشتند و به آزار و اذیت اذیت پیغمبر خدا (ص ) پرداختند و در بسیاری موارد از دستورات آن حضرت تخلف ونافرمانی می کردند و خود را صاحب رای و نظر می دانستند , این دسته از صحابه موردسرزنش قرار گرفته اند و خداوند متعال درباره آنان می فرماید :( و ممن حولکم من الاعراب منافقون و من اهل المدینه مردوا علی النفاق لا تعلمهم نحن نعلمهم , (3) برخی از بادیه نشینان که در اطراف شما هستند , منافق اند و برخی از اهل مدینه در نفاق فرو رفته اند , تو آنها را نمی شناسی ما آنها را می شناسیم ).دو محدث بزرگ اهل سنت , بخاری و مسلم از رسول اکرم (ص ) روایت کرده اند که آن حضرت فرمود : در روز قیامت گروهی از اصحاب من

از امتم بر من وارد می شوند. پس از ورودو نزدیک شدن آنان به حوض کوثر جلوگیری می شود, سپس من می گویم : خدایا اینها اصحاب من هستند , خداوند می فرماید : تو به آنچه آنان پس از تو انجام دادند آگاه نیستی آنان به همان حالت سابق برگشتند (4) .3 صحابی که صرفا برای شطینت و حیله گری و تیشه زدن به ریشه اسلام با پیامبر اسلام (ص ) همراه شدند که به ظاهر ادعای اسلام می کردند اما در باطن کفر می ورزیدند ,آنان برای توطئه در دین و فریب مسلمانان خود را در لباس اسلام درآورده بودندکه در واقع این گروه بزرگ ترین خطر و تهدید برای اسلام و مسلمانان چه در عصررسول مکرم (ص ) چه در عصرهای بعدی هستند و خداوند متعال در یک سوره کامل به مذمت این گروه پرداخته است و می فرماید :( و اذا جائک المنافقون قالوا نشهد انک لرسول اللّه واللّه یعلم انک لرسوله واللّه یشهد ان المنافقین لکاذبون , (5) ای رسول خدا (ص ) وقتی که منافقان نزد توآمدند و گفتند : ما گواهی می دهیم که تو پیامبر (ص ) خدا هستی خداوند می داندکه تو رسول او هستی و هم او گواهی می دهد که منافقان دروغ گویانند ) . (6)حال با توجه به آنچه گفته شد , نمی توان به طور یقین گفت همه آنان کامل الایمان وبهشتی اند , بلکه آنان که از گروه اول هستند مورد احترام همه مسلمانان اند وخداوند به آنان بشارت بهشت و نعیم ابدی داده است . اما درباره دیگران سرانجام

اعمال آنان است که جایگاهشان را مشخص می کند , زیرا صحابه بودن فضلی است که باسایر فضل ها و اعمال سنجیده می شود و به تنهایی ملاک و معیار رستگاری نیست , زیراخداوند سبحان می فرماید : ( ان اکرمکم عنداللّه اتقیکم ) . به راستی تقوا معیارواقعی درباره سرنوشت همه انسانها می باشد و در کنار این اصل سایر مناقب وفضائل مفید است و اگر تقوا نباشد, مناقب دیگر نیز برای فرد مایه رستگاری نیست .

دانشمندان اهل تسنن با یک سلسله روایات و احادیث , بر صحت اعمال مهاجر و انصارو حجیت اجماع و اتفاق امت , استدلال نموده اند . این استدلالات تا چه اندازه صحیح است ؟ .

پرسش

دانشمندان اهل تسنن با یک سلسله روایات و احادیث , بر صحت اعمال مهاجر و انصارو حجیت اجماع و اتفاق امت , استدلال نموده اند . این استدلالات تا چه اندازه صحیح است ؟ .