کتابخانه بالقرآن

مذاهب صفحه 651

صفحه 651

پاسخ

خیر دلایل دانشمندان اهل تسنن پیرامون خلافت ابوبکر، همگی بر محور بیعت مهاجرین و انصار و اتّفاق نظر آنان بر خلافت وی دور می زند، و این مطلب که پیشوائی وی مورد تنصیص پیامبر گرامی نبوده است، از سخنان خود ابوبکر و همفکران وی در انجمن سقیفه کاملاً نمایان است. زیرا هرگاه بر پیشوایی وی از طرف پیامبر نصی وارد شده بود، هرگز در روز سقیفه دست عمر و ابو عبیده را نمی گرفت و نمی گفت: «قد رضیت لکم هذین الرجلین» ]من این دو نفر را برای خلافت صالح می دانم و به انتخاب آن دو راضی هستم.]

نیز چنانچه از طریق وحی آسمانی نصی بر پیشوای ابوبکر وارد شده بود، هرگز در انجمن سقیفه بر پیوند خویشاوندی قریش با پیامبر و سبقت آنان در اسلام، تکیه نمی کرد و یا هرگز دوست همفکر او استدلال خلیفه را با همسفر بودن وی در غار ثور با پیامبر یا جانشینی او در نماز، تقویت نمی کرد.

خود ابوبکر در روز سقیفه در انتقاد از کاندیدای انصار چنین گفت: « انّ العرب لا تعرف هذا الأمر إلاّ القریش أوسط العرب داراً ونسباً».

[جامعه عرب، خلافت را جز برای قریش که از نظر نسب و محل زندگی بر دیگران برتری دارند، صالح نمی دانند.] اگر درباره خلافت وی کلمه ای از رسول خدا وارد شده بود، بجای اینگونه استدلالهای سست، لازم بود که به آن تمسّک جسته و بگوید: ای مردم! پیامبر در فلان سال و فلان روز، مرا به عنوان زعیم و پیشوای مسلمانان انتخاب نمود.

شگفتا! چگونه می توان گفت که زعامت وی از طرف پیامبر تعیین شده بود، در صورتی که

وی در بستر بیماری آرزو می کرد، که أی کاش از پیامبر گرامی(ص) سؤال می کردم که خلافت و «رهبری امّت» از آن کیست؟

طبری، مورخ مشهور اسلامی، مشروح جریان را چنین نقل می کند: هنگامی که ابوبکر در بستر بیماری افتاده بود عبد الرحمان بن عوف، سرمایه دار معروف قریش، از وی عیادت کرد، پس از یک سلسله تعارفات و گفتگوها ابوبکر با تأثّر بیشتری رو به جمعیت کرد و گفت:

ناراحتیم ناشی از سه چیز است که انجام داده ام و ای کاش انجام نمی دادم، و بر سه چیز دیگر است که کاش آنها را از پیامبر گرامی(ص) سؤال می کردم.

امّا آن سه چیزی که آرزو می کنم که ای کاش انجام نمی دادم عبارتند از: