مذاهب صفحه 759

صفحه 759

اتهام آلودگی اخلاقی به معتزله چقدر واقعیت دارد؟

پرسش

اتهام آلودگی اخلاقی به معتزله چقدر واقعیت دارد؟

پاسخ

در این مورد، دو موضوع را مورد بحث قرار می دهیم:

1 معتزله و اتهام به آلودگی اخلاقی

معتزله از روز نخست به صورت گروه عقل گرا و مدافع از اصول اسلام در پرتو دلیل و برهان، طلوع کردند و تا آنجا که قدرت و توان داشتند، دراین راه پیش رفتند و زندگی پیشوایان آنها روشنترین گواه بر این مطلب است، البته این نه به آن معنی است که در همه جا به درستی سخن گفته اند و احیاناً پا روی حق نگذاشته اند. ولی آنچه مسلّم است این است که این گروه، در آغوش مناظره با مخالفان (ملاحده، مجسمه، مجبره) بزرگ شده اند.

گروهی مبارز که حیات و عقیده و عنوان گروه مخالف را به خطر می افکند بدون واکنش از طرف مخالف نخواهند بود و گاهی دشمن شکست خورده، به خاطر حفظ موقعیت خود از هر حربه ای بهره می گیرد، از این جهت برخی از مخالفان معتزله مانند: ابن قتیبه (ابن قتیبه: تأویل مختلف الحدیث، 18) و ابو منصور بغدادی (ابو منصور بغدادی، الفرق بین الفرق/173) آنان را به آلودگی اخلاقی متهم کرده و در این موارد چیزهایی نقل کرده اند.

این نوع از اتهامها در تاریخ مناظره ها و مبارزههای عقیدتی فراوان و غالباً فاقد ارزش است، بالأخص که ناقل آنها ابن قتیبه سلفی و ابومنصور اشعری باشد که از دشمنان قسم خورده معتزله به شمار می روند و دومی درکتاب: «الفرق بین الفرق» بیش از حد بد زبان است، او بر خود و عقاید شیخ خویش «اشعری» لباسی از عصمت پوشانیده و دیگران را ضال و مضلّ می داند.

شما فرض کنید یک نفر یا دو نفر

کتابخانه بالقرآن کتابخانه بالقرآن
نرم افزار موبایل کتابخانه

دسترسی آسان به کلیه کتاب ها با قابلیت هایی نظیر کتابخانه شخصی و برنامه ریزی مطالعه کتاب

دانلود نرم افزار کتابخانه