مذاهب صفحه 762

صفحه 762

پس از مهدی عباسی، هارون عباسی روی کار آمد. او نیز مانند برادرش مهدی، از بحث و مناظره جلوگیری می کرد و گروهی از اهل کلام را روانه زندان کرد و از روی ناچاری برای مناظره با سمنیها، یک نفر از معتزله را برگزید.

عصر فرزندان ابو جعفر منصور، به نامهای مهدی و هارون پایان یافت. شتر خلافت در خانه فرزند هارون به نام مأمون الرشید زانو زد در عصر او ستاره اقبال معتزله در بلندای افق درخشیدن گرفت و تمام مراکز دولتی در قبضه قدرت آنان در آمد، او نیز با کمال صمیمیت با معتزله رفتار کرد ویکی از علل رفتار او با معتزله این بود که مأمون فردی درس خوانده و تا حدّی اهل منطق وتعقل بود، مکتب معتزله

با روحیات او کاملاً سازگار بود، از این جهت برای حرکتهای فرهنگی، علمی و قضایی معتزله، چراغ سبز روشن کرد و دست آنها را در نصب و عزل مقامات مسئول باز گذارد.

هارون الرشید در سال 193، در طوس درگذشت و مأمون پس از یک رشته جنگ و نبرد با برادر خود امین، سرانجام در سال 195، زمام امور را به عنوان خلیفه مسلمین به دست گرفت و از همان روز با معتزله کنار آمد و پس از شهادت امام هشتم(ع) در سال 203، جهان اسلام در قلمرو مأمون وعلمای معتزله قرار گرفت.

دیدگاه های معتزله و اشاعره با هم چه تفاوت هایی دارد و برادران اهل سنت و تشیع از کدامین دیدگاه پیروی می کنند؟

پرسش

دیدگاه های معتزله و اشاعره با هم چه تفاوت هایی دارد و برادران اهل سنت و تشیع از کدامین دیدگاه پیروی می کنند؟

پاسخ

معتزله و اشاعره دو گروه کلامی و عقیدتی محسوب می شوند از این رو باید تفاوت دیدگاه های آنها را در مسائل عقیدتی جستجو کرد . از این رو به اختصار به برخی از عقاید در مورد اختلاف دو گروه اشاره می نماییم.

الف. هر دو گروه به قدمیت و ازلیت خداوند متعال قائلند و لی اشاعره ذات خدا را دارای صفاتی می دانند که آنها نیز مانند ذات خدا قدیم است. این دیدگاه به «قدیم های هشتگانه» (ذات خدا، حیات، قدرت، علم، سمع، بسیر، اراده، کلام) معروف است (تفتازانی ، شرح المقاصله 72.2 و طباطبایی ، محمد حسین ، بدایه الحکمه المرحله الثانیه عشره، الفصل الراجع . در حالی که معتزله صفات قدیم را به هیچ وجه نمی پذیرند (شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل ، ص 49.) ولی اعتقادشان بر آن است که خدای متعال گر چه به صفاتی متصف می شود و گفته می شود او عالم ، قادر و ... است ولی در همه این موارد مراد آن است که فعل خدا عالمانه و قادرانه و کار کسی است که علم دارد ، نه اینکه خداوند دارای صفتی به نام علم و قدرت باشد. (طباطبایی ؛ محمد حسین، بداید الحکمه، المرحله الثانیه عشره ، الفصل الرابع).

کتابخانه بالقرآن کتابخانه بالقرآن
نرم افزار موبایل کتابخانه

دسترسی آسان به کلیه کتاب ها با قابلیت هایی نظیر کتابخانه شخصی و برنامه ریزی مطالعه کتاب

دانلود نرم افزار کتابخانه