مذاهب صفحه 785

صفحه 785

جزری در تاریخ خود یادآور می شود، معتصم احمد را احضار کرد و از او در خواست کرد بر خلق قرآن اعتراف کند. او ابا ورزید. دستور داد که او را تازیانه بزنند، تا آنجا که از هوش رفت و پوست او زخم برداشت و دست بسته روانه زندان گردید. (جزری 5 /233)

مسأله محنت احمد در عصر معتصم، بعدها رنگ سیاسی به خود گرفت. اهل حدیث و حنابله کوشش می کنند که از احمد قهرمانی بسازند که در راه عقیده خود استقامت ورزید و راه «بغداد» و «رقه» را در حالی که به زنجیر کشیده شده بود پیمود و در محضر معتصم به اندازه ای تازیانه خورد که از حال رفت و از عقیده خود باز نگشت. در حالی که دیگران از این شدت عمل چیزی گزارش نمی کنند. حداکثر می نویسند که معتصم او را 38 ضربه تازیانه زد و بنا به نگارش یعقوبی، او به خلق قرآن اعتراف کرد.

ابن جوزی در کتاب مناقب الإمام أحمد، ابن کثیر در کتاب البدایه و النهایه و نویسنده معاصر ابوزهره در کتاب ابن حنبل، بیشترین مبالغه را در حق او دارند، در حالی که در کتاب یعقوبی (ت 290)و تاریخ طبری (ت 310) و مروج الذهب (ت 345) از این مبالغه خبری نیست. (البدایه والنهایه، 10/320 343)

جاحظ که از سران معتزله است و عصر معتصم و واثق

را به خوبی درک کرده، یاد آور می شود از سخت گیریهایی که گفته می شود خبری نبود. در مجلس امتحان بد رفتاری نبود. نه وضع مأیوس کننده و نه به زنجیر کشیده شده بود ونه قلب او بر اثر تهدید، از جای کنده می شد…. (جاحظ: الفصول المختاره)

سرگذشت معتزله در عصر واثق بالله چگونه بود؟

پرسش

سرگذشت معتزله در عصر واثق بالله چگونه بود؟

پاسخ

معتصم در سال 227 در گذشت. فرزند او «واثق» بر اریکه خلافت تکیه زد. او نیز راه عمو و پدر را ادامه داد، پیرامون «خلق قرآن» بخشنامه کرد و دستور داد که مردم به وسیله آن مسأله مورد آزمایش قرار گیرند، فقط شهادت کسانی پذیرفته شود که معتقد به خلق قرآن باشند (قرآن را قدیم ندانند و برای خدا شریک قائل نشوند) از این طریق، گروه زیادی دستگیر شدند. (یعقوبی تاریخ 2 /482)

کتابخانه بالقرآن کتابخانه بالقرآن
نرم افزار موبایل کتابخانه

دسترسی آسان به کلیه کتاب ها با قابلیت هایی نظیر کتابخانه شخصی و برنامه ریزی مطالعه کتاب

دانلود نرم افزار کتابخانه