کتابخانه بالقرآن

مذاهب صفحه 811

صفحه 811

2 صفات خدا نه خدا هستند و نه جدا از خدا؛ از این جهت توصیف آنها به قدیم، اشکالی نخواهد داشت. (مفید، أوائل المقالات/17)

این پاسخ، جز لغز و پیچیده گویی چیزی نیست. در حالی که عقاید اسلامی از سهولت و آسانی بر خوردار است. خلاصه یا باید تعدد قدما را پذیرفت و توحید اسلامی را خدشه دار ساخت، آن هم به خاطر یک رشته ظواهر که در صدد بیان کیفیت علم و قدرت نیست، و یا اینکه صفات خدا را عین ذات او دانست نه زاید بر ذات.

مذهب حنبلی و اخباری و جعفری را توضیح دهید و از میان مذاهب کدام مذهب بهتر است؟

پرسش

مذهب حنبلی و اخباری و جعفری را توضیح دهید و از میان مذاهب کدام مذهب بهتر است؟

پاسخ

مذهب حنبلی:

به پیروان احمد بن محمد بن حنبل، ابو عبدالله شیبانی وائلی (164 - 241 ه’) رئیس مذهب حنبلی، حنابله می گویند. احمد در راه کسب علم و حدیث فردی سختکوش بود و از محضر بسیاری از علمای اهل سنت بهره برد که معروف ترین آنها شافعی، ابو یوسف قاضی و وکیع بن جراح است.

از جمله خصایص احمد - برخلاف پیشوایان دیگر اهل سنت - این بود که نوشتن و تدوین اصول فقهی را از نظر دینی جایز نمی دانست و فقط تدوین احادیث را مباح و جایز می دانست. وی از شدت احتیاط در سنت گرایی، با هر چیز تازه ای مخالف بود و آن را بدعت می دانست، و از همین رونوشتن و تدوین مطالب علمی و فقهی به جز قرآن و حدیث را انحراف از دین می دانست. لذا نه خودش چیزی می نوشت و نه به شاگردانش چنین اجازه ای می داد. کتاب معروف او به نام المسند یادداشت های پراکنده او در باب حدیث است که بعد از مرگ وی و به توصیه خودش، به وسیله فرزندش عبدالله بن احمد تنظیم شد. در المسند روایات ضعیف و قوی از شیعه و سنی جمع آوری شده که بالغ بر سی هزار روایت است.

از دیگر خصایص احمد این است که جنبه محدث بودن وی بیش تر از جنبه فقاهت اوست؛ لذا او خود را به عنوان یک محدث معرفی نموده و دیگران نیز چنین عقیده ای نسبت به او دارند. بنابراین او را فقیه و مجتهد به حساب نمی آورند. بر همین مبنا او طبق اخبار و احادیث فتوا می داد