کتابخانه بالقرآن

مذاهب صفحه 823

صفحه 823

پاسخ

غلو در لغت به معنی تجاوز از حد است. قرآن خطاب به اهل کتاب می فرماید: «یا أَهلَ الکِتابِ لا تَغلُوا فِی دینِکُم وَ لا تَقُولُوا عَلَی اللَّهِ إِلاّ الحَق» سوره نسا، آیه 171. ای اهل کتاب در دین خود، غلو (تجاوز از حد) نکنید، و درباره خدا غیر از حق نگویید. قرآن کریم آنان را از این جهت از غلو نهی می کند که در حق حضرت مسیح(ع) از مرز حق تجاوز کرده و او را خدا یا فرزند خدا دانسته اند.

پس از درگذشت پیامبر گرامی اسلام(ص) گروه هایی درباره حضرت علی(ع) و یا سایر پیشوایان معصوم(ع) از مرز حق تجاوز کردند و مقاماتی را برای ایشان قایل شدند که ویژه خداست. از این جهت آنان را «غلاه» یا «غالیان» (جمع غالی) نامیده اند.

شیخ مفید(ره) می گوید: «غالیان، گروه هایی هستند که به اسلام تظاهر نموده ولی برای امیر مؤمنان و پیشوایان از فرزندان او(ع)، الوهیت و نبوت قایل شده اند و آنان را با صفاتی معرفی کرده اند که از مرز حقیقت فراتر است.تصحیح اعتقادات الامامیه، الشیخ المفید، ص 131، (فصل فی الغلو و التفویض)، (دارالمفید، 1414 ه ق).

علامه مجلسی - اعلی اللَّه مقامه - می نویسد: «غلو درباره پیامبر و پیشوایان، این است که آنها را خدا بنامیم یا در عبادت و پرستش، ایشان را شریک خدا بینگاریم؛ یا آفرینش و روزی را از آنِ آنها بدانیم؛ یا معتقد شویم خدا در آنها حلول کرده است؛ یا بگوییم آنان بدون الهام از جانب خدا از غیب آگاهند؛ یا امامان را پیامبر بدانیم، یا تصور کنیم که شناخت و معرفت

آنان، ما را از هر نوع عبادت خدا بی نیاز می سازد و تکالیف را از ما برمی دارد».بحارالانوار، ج 25، ص 346، (مؤسسه الوفاء، بیروت، 1404 ه ق).

امیرالمؤمنان و فرزندان پاک او(ع) پیوسته از غالیان دوری جسته و بر آنها لعنت فرستاده اند. ما در این جا تنها به نقل یک حدیث بسنده می کنیم. امام صادق(ع) به پیروانش چنین دستور می دهد: «إِحذَرُوا عَلَی شَبَابِکُمُ الْغُلاهَ لایُفْسِدُوهُمْ فإِن الْغُلاهَ شَر خَلْقِ اللَّهِ یُصَغرُونَ عَظَمَهَ اللَّهِ وَ یَدعُونَ الربُوبِیهَ لِعبادِ اللَّه» ؛ بحارالانوار، ج 25، ص 265، ح 6، (مؤسسه الوفاء، بیروت، 1404). بر جوانان خود از غالیان بترسید تا مبادا باورهای دینی آنها را فاسد سازند. حقا که غالیان بدترین مردمند. آنان می کوشند که از عظمت خدا بکاهند و برای بندگان خدا ربوبیت را اثبات کنند.

از این جهت، تظاهر غالیان به اسلام بی ارزش است و بزرگان اسلام آنها را کافر می دانند. همچنین شیخ صدوق در اعتقادات خود می نویسد: «اعتقاد ما درباره غالیان این است که آنان کافر به خدایند و بدتر از یهود و نصاری، مجوس و قدریه قدریه، گروهی از معتزله هستند که معتقدند هر انسانی خالق اعمالش است و کفر و معاصی به تقدیر خدا نیست. و حروریه اند حروریه، فرقه ای از خوارجند. ر.ک: الاعتقادات فی دین الامامیه، شیخ صدوق، ص 97. و از تمام اهل بدعت بدترند. یادآور می شویم در عین این که باید از غلو پرهیز نمود، نباید هر نوع فضیلتی درباره پیامبران و اولیای الهی را بدون معیار غلو دانست.

درباره اعتقاد (مفوضه ) توضیح دهید.

پرسش