- اشاره 9
- رجعت در اصطلاح 11
- اشاره 18
- سابقه تاریخی رجعت در اسلام 18
- الف. رجعت در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 18
- ب. رجعت در زمان امیر المؤمنین علیه السلام وسایر ائمّه علیهم السلام 20
- اشاره 26
- 1. رجعت در دین یهود 27
- 2. رجعت در دین مسیحیت 29
- اشاره 29
- 1. بازگشت عیسی 30
- اشاره 31
- 2. زنده شدن گروهی از مردگان 31
- هدف رجعت مسیح علیه السلام 32
- 3. رجعت در دین زرتشت 35
- 4. رجعت از نگاه بودا 36
- 5. رجعت در ادیان سرخپوستی 36
- 7. نصرانیان حبشه 37
- 8. اقوام مغول 37
- الف. رجعت از نظر اهل سنّت 38
- اشاره 38
- جعل احادیث 43
- ب. نسبت ناروای غلو به شیعه امامیه 44
- ج. رجعت از نظر شیعه 51
- اشاره 54
- اشاره 61
- رجعت از دیدگاه علمای شیعه 62
- اشاره 66
- الف. آیه ای که صراحتاً دلالت بر رجعت می کند 67
- اشاره 67
- ب. آیاتی که به تأویل روایات دلالت بر رجعت می کنند. 75
- آیه نخست 75
- آیه دوّم 77
- آیه سوم 80
- آیه چهارم 82
- آیه پنجم 85
- اشاره 85
- نظر شیعه درباره دابه الارض 86
- اشاره 92
- ج. آیات در باب وقوع رجعت در پیامبران و امّت های گذشته 92
- 1. عزیر پیامبر 92
- 2. فرزندان حضرت ایّوب 96
- 3. موسی علیه السلام و هفتاد نفر 98
- 4. کُشته بنی اسرائیل 100
- 5. زنده شدن هزاران نفر 101
- اشاره 107
- 1. دعای عهد 107
- 2. زیارت جامعه کبیره 108
- 3. زیارت مطلقه امام حسین علیه السلام 109
- 5. زیارت آل یس 110
- 4. دعای روز دحو الارض 110
- 7. زیارت امام زمان علیه السلام 111
- 6. زیارت حضرت ابوالفضل علیه السلام 111
- اشاره 113
- اعتبار روایات 113
- وقوع رجعت در میان پیامبران پیشین 119
- آنچه در امّت های گذشته واقع شده، در این امّت نیز واقع می شود 123
- وقوع رجعت در امّت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 127
- رجعت یا تجلّی 131
- اشاره 133
- اشاره 141
- 1. تحقّق وعده حاکمیت مؤمنان بر زمین 141
- 2. اظهار قدرت و عظمت الهی 142
- 3. شادمانی و تشفّی دل مؤمنان 143
- 4. عذاب و ذلّت کافران 144
- 5. ارتقای کمال نفس 145
- 6. یاری دین خدا 146
- اشاره 149
- الف. ظرف زمانی رجعت در روایات 150
- ب. ظرف زمانی رجعت، در کلام بزرگان 155
- الف. شباهت های رجعت با معاد 159
- ب. تفاوت های رجعت با معاد 161
- اشاره 163
- الف. مرگ 164
- ب. کیفیت مرگ مؤمنان و کافران 165
- ج. سکرات موت 167
- د. قابضان ارواح 175
- اشاره 183
- دسته اول. روایاتی که دلالت بر رجعت، به نحو عام می کنند 184
- اشاره 184
- دسته دوم. روایاتی که به اشخاص معین، بشارت رجعت می دهند 185
- اشاره 185
- 2. زنان رجعت کننده 188
- اشاره 188
- الف. قنواء دختر رشید هجری 189
- ج. حبابه والبیه 190
- ب. ام ایمن 190
- د. سمیه مادر عمّار یاسر 191
- و. امّ خالد 191
- ه. زبیده 191
- ز. صیانه 192
- اشاره 193
- ح. نسیبه، دختر کعب مازنیه 193
- دسته سوم. رجعت های ممتاز 193
- ب. رجعت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و امامان معصوم علیه السلام 194
- الف. رجعت پیامبران 194
- اشاره 204
- 1. طول عمر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و امیر مؤمنان علیه السلام 205
- 2. طول عمر امام حسین علیه السلام 207
- اشاره 209
- الف. تکرّر رجعت امام علی علیه السلام 210
- ب. تکرّر رجعت امام حسین علیه السلام 217
- اشاره 227
- شبهه اول: رجعت، با نظام آفرینش و سنّت الهی مخالف است 228
- شبهه دوم: رجعت، بازگشت از فعلیت به قوه 231
- شبهه چهارم: توبه رجعت کننده 234
- شبهه سوّم: رجعت با جسم مادّی یا مثالی 234
- شبهه ششم: تنافی رجعت با طبیعت دنیا 239
- شبهه هفتم: رجعت، تقدّم فاضل بر افضل 242
- شبهه هشتم: رجعت، مستلزم اجتماع انبیا و اوصیا 244
- شبهه نهم: رجعت، مستلزم تناسخ 247
- اشاره 247
- الف. اقسام تناسخ 250
- ب. برخورد ائمّه علیهم السلام با اعتقاد به تناسخ 253
- ج. شباهت ها و تفاوت های رجعت با تناسخ 254
- د. تدارک یک اشتباه احتمالی 256
- اشاره 258
- شبهه دهم: رجعت از افکار عبد الله بن سبأ و یهودیت 258
- 1. عبد الله بن سبأ 258
- 2. ارتباط رجعت به یهود 264
- اشاره 270
- اشاره 272
- بررسی یک روایت 277
- اشاره 291
- سخن پایانی 305
بازگشت حکومت به ائمّه علیهم السلام می دانند و نه بازگشت افراد. البتّه چنان که قبلاً ذکر کردیم، منظور از رجعت در این کتاب، همان بازگشتِ افراد خاص به این دنیا، با بدن مادّی و عنصری می باشد و نه غیر آن.
سابقه تاریخی رجعت در اسلام
اشاره
پیشینه این بحث، به ادیان قبل از اسلام برمی گردد که در امّت های پیشین به سطح وسیع اتّفاق افتاده است، و به دلیل مفصل بودن آن، در بخش بعدی بیان خواهد شد؛ امّا به یقین، عقیده به رجعت یکی از مسائل مهم اعتقادی شیعه است که از جهات مختلف اهمیت داشته و از ابتدای ظهور اسلام، بر آن تأکید شده است. پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم آن را برای مردم در مواقع مختلف و زمان های متعدد بیان کرده اند.
الف. رجعت در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم
سلمان در روایتی مفصّل چنین نقل می کند:
قَالَ: دَخَلْتُ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله و سلم فَلَمَّا نَظَرَ إِلَیَّ قَالَ: «یَا سَلْمَانُ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَمْ یَبْعَثْ نَبِیّاً وَ لَا رَسُولًا إِلَّا جَعَلَ لَهُ اثْنَی عَشَرَ نَقِیباً» قَالَ: قُلْتُ: «یَا رَسُولَ اللَّهِ! قَدْ عَرَفْتُ هَذَا مِنَ الْکتَابَیْنِ» قَالَ: «یَا سَلْمَانُ فَهَلْ عَلِمْتَ نُقَبَائِی الِاثْنَی عَشَرَ الَّذِینَ اخْتَارَهُمُ اللَّهُ لِلْإِمَامَهِ مِنْ بَعْدِی...» قَالَ: «یَا سَلْمَانُ إِنَّک مُدْرِکهُمْ وَ أَمْثَالُک وَ مَنْ تَوَلَّاهُمْ بِحَقِیقَهِ الْمَعْرِفَهِ» قَالَ سَلْمَانُ: فَشَکرْتُ اللَّهَ کثِیراً ثُمَّ قُلْتُ: «یَا رَسُولَ اللَّهِ! مُؤَجَّلٌ فِی إِلَی أَنْ أُدْرِکهُمْ» فَقَالَ: «یَا سَلْمَانُ اقْرَأْ فَإِذا جاءَ وَعْدُ أُولاهُمَا بَعَثْنا عَلَیْکمْ عِباداً لَنا أُولِی بَأْسٍ شَدِیدٍ فَجاسُوا خِلالَ الدِّیارِ وَ کانَ وَعْداً مَفْعُولًا ثُمَّ رَدَدْنا لَکمُ الْکرَّهَ عَلَیْهِمْ وَ أَمْدَدْناکمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنِینَ وَ جَعَلْناکمْ أَکثَرَ نَفِیرا(1)»؛ (2)
1- سوره اسراء: 5-6.
2- بحارالأنوار، ج 53، ص 142 ؛ دلائل الإمامه، ص 237.