- اشاره 9
- رجعت در اصطلاح 11
- اشاره 18
- الف. رجعت در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 18
- سابقه تاریخی رجعت در اسلام 18
- ب. رجعت در زمان امیر المؤمنین علیه السلام وسایر ائمّه علیهم السلام 20
- اشاره 26
- 1. رجعت در دین یهود 27
- اشاره 29
- 2. رجعت در دین مسیحیت 29
- 1. بازگشت عیسی 30
- اشاره 31
- 2. زنده شدن گروهی از مردگان 31
- هدف رجعت مسیح علیه السلام 32
- 3. رجعت در دین زرتشت 35
- 5. رجعت در ادیان سرخپوستی 36
- 4. رجعت از نگاه بودا 36
- 8. اقوام مغول 37
- 7. نصرانیان حبشه 37
- الف. رجعت از نظر اهل سنّت 38
- اشاره 38
- جعل احادیث 43
- ب. نسبت ناروای غلو به شیعه امامیه 44
- ج. رجعت از نظر شیعه 51
- اشاره 54
- اشاره 61
- رجعت از دیدگاه علمای شیعه 62
- اشاره 66
- الف. آیه ای که صراحتاً دلالت بر رجعت می کند 67
- اشاره 67
- آیه نخست 75
- ب. آیاتی که به تأویل روایات دلالت بر رجعت می کنند. 75
- آیه دوّم 77
- آیه سوم 80
- آیه چهارم 82
- اشاره 85
- آیه پنجم 85
- نظر شیعه درباره دابه الارض 86
- اشاره 92
- ج. آیات در باب وقوع رجعت در پیامبران و امّت های گذشته 92
- 1. عزیر پیامبر 92
- 2. فرزندان حضرت ایّوب 96
- 3. موسی علیه السلام و هفتاد نفر 98
- 4. کُشته بنی اسرائیل 100
- 5. زنده شدن هزاران نفر 101
- اشاره 107
- 1. دعای عهد 107
- 2. زیارت جامعه کبیره 108
- 3. زیارت مطلقه امام حسین علیه السلام 109
- 5. زیارت آل یس 110
- 4. دعای روز دحو الارض 110
- 6. زیارت حضرت ابوالفضل علیه السلام 111
- 7. زیارت امام زمان علیه السلام 111
- اشاره 113
- اعتبار روایات 113
- وقوع رجعت در میان پیامبران پیشین 119
- آنچه در امّت های گذشته واقع شده، در این امّت نیز واقع می شود 123
- وقوع رجعت در امّت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 127
- رجعت یا تجلّی 131
- اشاره 133
- اشاره 141
- 1. تحقّق وعده حاکمیت مؤمنان بر زمین 141
- 2. اظهار قدرت و عظمت الهی 142
- 3. شادمانی و تشفّی دل مؤمنان 143
- 4. عذاب و ذلّت کافران 144
- 5. ارتقای کمال نفس 145
- 6. یاری دین خدا 146
- اشاره 149
- الف. ظرف زمانی رجعت در روایات 150
- ب. ظرف زمانی رجعت، در کلام بزرگان 155
- الف. شباهت های رجعت با معاد 159
- ب. تفاوت های رجعت با معاد 161
- اشاره 163
- الف. مرگ 164
- ب. کیفیت مرگ مؤمنان و کافران 165
- ج. سکرات موت 167
- د. قابضان ارواح 175
- اشاره 183
- اشاره 184
- دسته اول. روایاتی که دلالت بر رجعت، به نحو عام می کنند 184
- دسته دوم. روایاتی که به اشخاص معین، بشارت رجعت می دهند 185
- اشاره 185
- اشاره 188
- 2. زنان رجعت کننده 188
- الف. قنواء دختر رشید هجری 189
- ب. ام ایمن 190
- ج. حبابه والبیه 190
- د. سمیه مادر عمّار یاسر 191
- و. امّ خالد 191
- ه. زبیده 191
- ز. صیانه 192
- ح. نسیبه، دختر کعب مازنیه 193
- دسته سوم. رجعت های ممتاز 193
- اشاره 193
- ب. رجعت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و امامان معصوم علیه السلام 194
- الف. رجعت پیامبران 194
- اشاره 204
- 1. طول عمر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و امیر مؤمنان علیه السلام 205
- 2. طول عمر امام حسین علیه السلام 207
- اشاره 209
- الف. تکرّر رجعت امام علی علیه السلام 210
- ب. تکرّر رجعت امام حسین علیه السلام 217
- اشاره 227
- شبهه اول: رجعت، با نظام آفرینش و سنّت الهی مخالف است 228
- شبهه دوم: رجعت، بازگشت از فعلیت به قوه 231
- شبهه چهارم: توبه رجعت کننده 234
- شبهه سوّم: رجعت با جسم مادّی یا مثالی 234
- شبهه ششم: تنافی رجعت با طبیعت دنیا 239
- شبهه هفتم: رجعت، تقدّم فاضل بر افضل 242
- شبهه هشتم: رجعت، مستلزم اجتماع انبیا و اوصیا 244
- شبهه نهم: رجعت، مستلزم تناسخ 247
- اشاره 247
- الف. اقسام تناسخ 250
- ب. برخورد ائمّه علیهم السلام با اعتقاد به تناسخ 253
- ج. شباهت ها و تفاوت های رجعت با تناسخ 254
- د. تدارک یک اشتباه احتمالی 256
- شبهه دهم: رجعت از افکار عبد الله بن سبأ و یهودیت 258
- اشاره 258
- 1. عبد الله بن سبأ 258
- 2. ارتباط رجعت به یهود 264
- اشاره 270
- اشاره 272
- بررسی یک روایت 277
- اشاره 291
- سخن پایانی 305
مرده اند. خداوند که می گوید: آنان بر نمی گردند، یعنی در عصر رجعت. امّا در قیامت، بر می گردند تا داخل جهنم شوند.
در تفسیر برهان نیز چنین آمده است:
قال الصّادق علیه السلام : کل قریه أهلک الله أهلها بالعذاب لا یرجعون فی الرّجعه و امّا فی القیامه فیرجعون و من محض الإیمان محضا وغیرهم ممّن لم یهلکوا بالعذاب و محضوا بالکفر محضا یرجعون(1)؛
امام صادق علیه السلام فرمود: هر آبادی ای که خداوند با عذاب، اهلش را هلاک کرده است، به هنگام رجعت باز نمی گردند و امّا در قیامت بر می گردند و کسانی که دارای ایمان خالص یا کفر خالصند ولی با عذاب، هلاک نشده اند [به هنگام رجعت] باز می گردند.
در این زمینه، روایات زیادی از امامان معصوم علیهم السلام وارد شده است که خداوند کسانی را که به دنیا عذاب کرده است، در زمان رجعت برنمی گرداند. برای این که یکی از اهداف رجعت این است که کفّار برگردند تا عذاب دنیایی را بچشند. این ها بر اثر عذاب، کیفر اعمالشان را در دنیا دیده اند؛ لذا بر نمی گردند. تنها مؤمنان صالح و کفّار محض که عذاب نشده اند، بر می گردند تا پاداش یا عذاب دنیوی را ببینند.
آیه دوّم
{قَالُواْ رَبَّنَا أَمَتَّنَا اثْنَتَینْ ِ وَ أَحْیَیْتَنَا اثْنَتَینْ ِ فَاعْترََفْنَا بِذُنُوبِنَا فَهَلْ إِلیَ خُرُوجٍ مِّن سَبِیلٍ}(2)
در آن حال کافران گویند: پروردگارا! تو ما را دو بار میراندی و دوبار زنده کردی. اکنون ما به گناه خود معترفیم. آیا اینک ما را راهی هست که از این (عذاب دوزخ) بیرون آییم؟
1- تفسیر برهان، ج 5، ص 248.
2- سوره غافر: 11.